08.09.2009

W Hiszpanii trzeba ujawniać

Według Hiszpanów szybki rozwój hiszpańskiej franczyzy ułatwia ustawodawstwo kładące nacisk na obowiązek przedumownego ujawnienia przez franczyzodawców informacji o systemie. Przewidywane są nawet kary, jeśli franczyzodawca tego nie zrobi.

W Hiszpanii działają obecnie ok. 1000 systemów franczyzowych, głównie w usługach, handlu i gastronomii. Biznes na licencji stał się jedną z najbardziej preferowanych metod prowadzenia działalności gospodarczej w Hiszpanii.

Odkryj karty

Pojęcie „informacji przedkontraktowych” wprowadzone zostało przez Ustawę o Handlu Detalicznym z 1996 r., a rozwinięte przez Królewski Dekret nr 2485 z 1998 r. oraz Dekret Królewski nr 419 z 2006 r. Na mocy tych aktów prawnych franczyzodawca musi dostarczyć potencjalnemu franczyzobiorcy informacje przynajmniej na 20 dni przed zawarciem umowy lub jakiegokolwiek innego porozumienia wstępnego oraz przed wniesieniem przez franczyzobiorcę jakiejkolwiek opłaty. Informacje te muszą być przedstawione w formie dokumentu i zawierać:

dane franczyzodawcy (jego nazwę, numer w Rejestrze Franczyzodawców i Rejestrze Handlowym, adres siedziby, wysokość posiadanego kapitału),
zaświadczenie o otrzymaniu zezwolenia na używanie danego znaku towarowego oraz okres, na jaki je uzyskano,
opisanie przedmiotu i zakresu działania systemu franczyzowego,
opis doświadczeń franczyzodawcy, wykaz inwestycji i kosztów, wymaganych od franczyzobiorcy przy wstępowaniu do systemu,
informacje o wysokości opłat franczyzowych: wstępnej, okresowych, specjalnych (np. z tytułu uczestniczenia w funduszu reklamowym sieci),
informacje o szacowanej wielkości sprzedaży i projekcji finansowej dla tworzonej jednostki,
struktura systemu i przewidywany rozwój (w tym podanie liczby jednostek własnych i franczyzowych),
opis praw i obowiązków stron, czasu trwania umowy, warunków zakończenia i przedłużenia współpracy.

Przewidziany prawem sposób i zakres przedstawianych informacji ma umożliwić franczyzobiorcy swobodne i rozsądne podjęcie decyzji o przystąpieniu do wybranego systemu franczyzowego. Dodatkowo Dekret przewiduje możliwość wniesienia przez franczyzobiorcę do sądu sprawy przeciwko franczyzodawcy oraz nałożenia na niego kary, w razie zaniechania lub podania przez niego informacji nieprawdziwych.

Zarejestruj się!

Najistotniejszym obowiązkiem przewidzianym przez wspomniany Dekret Królewski jest dokonanie przez franczyzodawców wpisu do Rejestru prowadzonego przez Urząd Rejestracji Franczyzodawców. Powstał on w 1998 roku i spełnia następujące funkcje:

prowadzi Rejestr Franczyzodawców (hiszpańskich, zagranicznych, masterfranczyzodawców),
zapewnia okresowe uaktualnianie informacje o systemach franczyzowych,
prowadzi listę systemów, które z różnych przyczyn upadły lub zakończyły działalność,
wydaje zaświadczenia i odpisy z Rejestru,
udostępnia zainteresowanym osobom możliwie najdokładniejsze informacje o systemach franczyzowych.

Niedopełnienie obowiązku rejestracji uważane jest za poważne wykroczenie i grozi franczyzodawcom karą w wysokości od dwóch do dziesięciu tysięcy euro. Rejestracja następuje w poszczególnych Autonomicznych Wspólnotach Regionalnych, na obszarze których znajduje się siedziba danego franczyzodawcy. Tak utworzone poszczególne Rejestry podlegają Centralnemu Rejestrowi Franczyzodawców w Madrycie.

Wprowadzenie regulacji unijnych

Od 2003 roku obowiązuje Dekret Królewski nr 378 wprowadzający unijną Dyrektywę 2790/99, która dotyczy wyłączeń spod ogólnego zakazu porozumień pionowych między przedsiębiorcami. Prawo to przewiduje także obowiązek uzyskania specjalnego zezwolenia Agencji Ochrony Konkurencji na prowadzenie systemu franczyzowego, jeżeli udział tego systemu w danym rynku przekracza 20 proc.. Agencja przed wydaniem zezwolenia bada zgodność zamierzonej działalności franczyzowej z przepisami prawa konkurencji.

Dokument ten przewiduje także ustanowienie Rejestru Obrony Konkurencji Rynkowej, w którym wpisywane będą umowy i praktyki uznane za niedopuszczalne. Ponadto prawo hiszpańskie uwzględnia ogólne wymagania Unii Europejskiej, zapobiegające nieuczciwej konkurencji franczyzowej.

Co orzeknie sąd?

Od połowy lat osiemdziesiątych nastąpił wyraźny wzrost liczby orzeczeń odnoszących się do franczyzy. Coraz częściej sędziowie muszą rozstrzygać spory wynikające z niedotrzymania warunków umowy lub nieprzestrzegania obowiązku ujawniania informacji. Orzeczenia te w zakresie oceny umowy franczyzowej są jednak niespójne. W skrajnych przypadkach jedne uznają franczyzę za umowę handlową, podczas gdy inne widzą w niej jedynie zezwolenie na korzystanie ze znaku towarowego. Niezależnie jednak od przyjętego stanowiska, sądy zawsze uznawały strony umowy za niezależne jednostki, z których każda ponosi samodzielną odpowiedzialność za swoje sukcesy i porażki.

Nie wynika z tego wcale, że franczyzodawca uniknie odpowiedzialności za zły stan ekonomiczny franczyzobiorcy. Jeżeli bowiem stan ten został spowodowany na skutek braku należytej pomocy, wsparcia lub zarządzania systemem franczyzowym ze strony franczyzodawcy, może on zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Podobnie stanie się w przypadku, gdy problemy franczyzobiorcy zostały spowodowane brakiem należycie ujawnionych informacji przez franczyzodawcę.

Orzecznictwo hiszpańskich sądów kładzie również nacisk na możliwość wcześniejszego zakończenia współpracy stron, jeżeli jest ona destruktywna lub wskutek nieprzewidzianych okoliczności osiągnięcie zamierzonego celu współpracy staje się niemożliwe.

Warto spróbować

Franczyza w Hiszpanii trafiła na bardzo podatny grunt. Państwo dostrzegło w niej szanse na podniesienie swojego potencjału gospodarczego. Opisane akty prawne, orzecznictwo oraz system podatków wspierający małe i średnie przedsiębiorstwa, stworzyły korzystne warunki dla rozwoju tej formy działalności gospodarczej.

Michał Maciejewski, PROFIT system