Ekspansja za zachód

Rzeczpospolita poinformowała, że Polski Koncern Naftowy Orlen chce kupić od TotalFinaElf, za ok. 1,1 mld USD, połowę mocy produkcyjnych niemieckiej rafinerii Leuna. Jednocześnie polska spółka przejęłaby 232 stacje benzynowe w Niemczech i 33 w Czechach. Zarząd PKN już zaakceptował transakcję. Oceniała ją też rada nadzorcza, ale nie wydała jeszcze swojej opinii. W oświadczeniu zarząd PKN nie zaprzeczył, że rozważa kupno 50 proc. akcji niemieckiej rafinerii. Podał jednocześnie, że do tej pory nie zgodziła się na tę inwestycję rada nadzorcza spółki.

Z informacji, do których dotarła Rzeczpospolita wynika, iż celem Orlenu jest rozpoczęcie działalności na terenie Niemiec i Czech. Zgodnie z projektem porozumienia z grudnia 2000 r. PKN chce:

• kupując spółkę Mider stać się właścicielem połowy rafinerii Leuna i połowy produkcji tej spółki;
• utworzyć z TotalFinaElf jont venture (po 50 proc.), które miałoby się zająć sprzedażą detaliczną paliw w regionie działania rafinerii. Miałaby ona do dyspozycji 231 stacji benzynowych na terenie Niemiec i 33 w Czechach;
• powstać by też miała wspólna firma zajmująca się handlem hurtowym na terenie dawnych wschodnich Niemiec i Bawarii (PKN objąłby w niej 30 proc. udziałów).

Orlen planuje, że cała transakcja przeprowadzona zostanie za pośrednictwem zarejestrowanej w Niemczech spółki, w której będzie miał 100 proc. udziałów. Dzięki transakcji PKN otrzyma dostęp do rynku Niemiec i Czech - co spółka uznaje za szansę na obronę swojej pozycji w Polsce oraz na ekspansję międzynarodową. Ponadto prawdopodobnie pomogłoby to również firmie w optymalizacji dostaw w zachodniej i południowo-zachodniej Polsce. Niewątpliwie wzrosłyby też szanse PKN na to, by zostać liderem konsolidacji branży w regionie. Zdaniem części analityków, transakcja w Niemczech otwierałaby drogę do połączenia między PKN, węgierskim MOL i austriackim OMV.
Z drugiej jednak strony zwraca się uwagę na fakt, iż inwestycja w Niemczech wiąże się dla PKN z dużym ryzykiem. Według analityków z Deutsche Bank (analiza z 29 listopada 2000 r.) najkorzystniejszą formą konsolidacji dla PKN byłoby kupno Rafinerii Gdańskiej. Zgodnie z rządowym programem prywatyzacji, jest to niemożliwe. Przed tygodniem wiceminister skarbu Barbara Litak-Zarębska powiedziała, iż Orlen mógłby zostać dopuszczony do przetargu na tę rafinerię, jeśli obecnie prowadzony zakończy się niepowodzeniem. Zdaniem analityków, równie korzystny dla polskiej spółki byłby alians z węgierskim MOL i słowackim Slovnaftem. Chodzi tu m.in. o korzystne położenie geograficzne poszczególnych rafinerii. Za najmniej korzystną - dla Orlenu - formę konsolidacji analitycy uznają wejście na rynek niemiecki i czeski. Ich zdaniem, korzyści dla PKN byłyby w tym wypadku mniejsze niż w pozostałych wariantach. Prawdopodobnie spadłyby też zyski PKN ze sprzedaży paliw.

Więcej: Artur Morka, Błażej Torański, Rzeczpospolita, 19 lutego 2001