Spółka cicha a estoński CIT

Estoński CIT to forma opodatkowania prowadzonej działalności dostępna dla przedsiębiorców od 2021 r. Pozwala ona firmie tak długo nie płacić podatku od zysku, dopóki nie zostanie on wypłacony wspólnikom.  Oznacza to, że spółka rozliczająca się estońskim CIT-em nie musi odprowadzać zaliczek na CIT tak długo, jak długo wygenerowane przychody przeznacza na bieżącą działalność lub inwestycje. Dla wielu przedsiębiorców to bardzo korzystne rozwiązanie. Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w pierwszych 8 miesiącach 2022 r. na estoński CIT przeszło o 1 546% więcej spółek w porównaniu do roku poprzedniego. Wybierając tę formę opodatkowania spółka musi spełnić jednak określone warunki. Czy jednym z nich jest nie przystępowanie do spółki cichej?

Korzyści z estońskiego CIT

W porównaniu do klasycznego podatku od dochodów spółek w wysokości 9% lub 19%, przy rozliczeniu estońskim CIT-em spółka może nie płacić podatku do momentu wypłaty dywidendy. A gdy już zdecyduje się na rozdysponowanie zysków, wówczas również zapłaci efektywnie niższy podatek dochodowy niż przy klasycznej formie rozliczenia. Przede wszystkim firmy rozpoczynające działalność oraz te o statusie małego podatnika na estońskim CIT płacą tylko 10% podatek na poziomie spółki. Do tego należy doliczyć 19% podatek od dywidendy. Jednak wspólnik może pomniejszyć w odpowiedniej części swój podatek od dywidendy o estoński CIT zapłacony przez spółkę. Ostateczna stawka opodatkowania wyniesie dla niego 20%, podczas gdy przy klasycznym CIT jest to 26,29%. W przypadku dużych podatników, proporcje te są następujące: 25% opodatkowanie przy estońskim CIT i 34,39% przy klasycznym.

Estoński CIT a udziały w spółce cichej

Nic więc dziwnego, że wielu przedsiębiorców decyduje się przejść na estoński CIT. Jednak nie każdy jest do tego dopuszczony ustawą. Zgodnie z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z takiej formy opodatkowania mogą korzystać: spółki z o.o., spółki akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, których udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. W pkt 5 tego artykułu zawarto wyłączenie, że z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, a więc tak zwanego „estońskiego CIT”, nie mogą korzystać podatnicy posiadający udziały w kapitale innej spółki, tytuły uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, albo ogół praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną. Brzmienie tego przepisu sugeruje, że posiadanie udziałów, praw w innej spółce pozbawia prawa do rozliczania się estońskim CIT. Czy zasada ta dotyczy również posiadania udziałów w spółce cichej?

Z takim pytaniem do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wystąpiła spółka z o.o., która chciała skorzystać z opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek. Spełniała wszystkie warunki umożliwiające wybór tej formy opodatkowania. Jednak rozważała również zawarcie w przyszłości umowy, na podstawie której stałaby się wspólnikiem spółki cichej. Powzięła obawy, czy nie pozbawi jej to możliwości rozliczania się ryczałtem. Konstrukcja spółki cichej polega bowiem na tym, że wspólnik cichy, którym może, ale nie musi być przedsiębiorca, wnosi określony wkład do przedsiębiorstwa wspólnika jawnego (prowadzącego działalność gospodarczą, jednoosobową lub w formie spółki handlowej wpisanej do KRS) w zamian za prawo do zysku tego przedsiębiorstwa.

Udział w spółce cichej nie wyklucza estońskiego CIT

W wydanej 1 lutego 2023 r. interpretacji indywidualnej dyrektor KIS potwierdził, że spółka będąca stroną umowy spółki cichej jest uprawniona do wyboru jako formy opodatkowania ryczałtu od dochodów spółek, a więc i estońskiego CIT. Nie zostanie bowiem spełniony warunek wyłączający tę możliwość z art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Jak wyjaśnił, zgodnie z treścią umowy spółki cichej, strony zobowiązane są do wniesienia określonych wkładów na poczet wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. Jednak jej zawarcie nie spowoduje powstania nowego podmiotu – spółka cicha, jako stosunek o charakterze cywilnoprawnym, nie będzie posiadała podmiotowości prawnej. To samo dotyczy warunku nieposiadania ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną. Spółka cicha nie jest spółką niebędącą osobą prawną, ze względu na to, że wspólnicy spółki realizują jedynie wspólne przedsięwzięcie bez wyodrębniania odrębnej masy majątkowej, który mógłby być tożsamy z ogółem praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej (interpretacja indywidulana sygn. 0111-KDIB1-1.4010.806.2022.1.SG).

Autor: Robert Nogacki, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców