Kaucja za lokal może być opodatkowana

Kaucja jest najskuteczniejszym środkiem ochrony wynajmującego przed nieuczciwym najemcą i najczęściej występującym w obrocie. Brak konkretnych regulacji w kodeksie cywilnym, ale także i w przepisach podatkowych, daje dużą dowolność w zakresie kształtowania tego rodzaju stosunków przez strony umowy. Wyjątkiem jest kaucja dotycząca lokalu mieszkalnego, gdzie kwestie te reguluje ustawa o ochronie praw lokatorów.

Kaucja w lokalu użytkowym

Kaucję charakteryzuje się jako określoną sumę pieniężną (zazwyczaj) złożoną jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiącą odszkodowanie, w razie jego niedopełnienia. Może być wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku.

Przyjmujący to zabezpieczenie ma obowiązek zwrotu po ustaniu stosunku prawnego takiej samej sumy pieniężnej, z zastrzeżeniem możliwości potrącenia swej niezaspokojonej wierzytelności objętej zabezpieczeniem. Można jeszcze w umowie ustalić ewentualną waloryzację kaucji. Kaucja powinna przez cały okres trwania umowy pozostawać nienaruszona. Jeśli w umowie przewidziano, iż wynajmujący może się zaspokoić z tej kaucji, w przypadku zwłoki w zapłacie czynszu lub innych opłat, najemca powinien po takim fakcie kaucję uzupełnić do umownej wysokości w terminie przewidzianym w umowie.

Po zakończeniu umowy, jeśli najemca wywiąże się ze wszystkich swoich zobowiązań, kaucja powinna być zwrócona. Zastrzegając w umowie najmu kaucję należy wyraźnie zapisać, jakiego rodzaju roszczenia wynajmującego mogą być z niej zaspokojone. Czyli np.: zaległe raty czynszu, bieżące opłaty za media, odszkodowanie za zużycie przedmiotu najmu ponad normalne używanie itp. Jeśli umowa będzie przewidywała tylko potrącenie z kaucji zaległych rat czynszu, wynajmujący żadnych innych opłat nie będzie mógł już z niej potrącić.

Konsekwencje podatkowe

Kaucja z zasady nie jest opodatkowana ani podatkiem dochodowym ani podatkiem VAT. Pobieranie kaucji, zwracanej po zakończeniu umowy w tej samej wysokości, nie jest obrotem w rozumieniu przepisów ustawy o VAT i nie powoduje obowiązku podatkowego.

Obowiązek ten powstaje w momencie, gdy kaucja zostanie zaliczona na poczet należności, np. zaległego czynszu. Tak samo należy traktować tę część kaucji, którą strony postanowiły w umowie przeznaczyć jako swoistą zaliczkę, czy też zadatek na poczet np. dwóch czy trzech rat czynszu. Pomimo, iż pozostała część kaucji pełni funkcję gwarancyjną, ta wykorzystana musi być opodatkowana na normalnych zasadach.

Do nieprawidłowych działań należy, w rozumieniu przepisów podatkowych, wykorzystywanie kaucji jako sposób finansowania wynajmującego. Wynajmujący otrzymując w ten sposób środki finansowe może np. przeprowadzić, zazwyczaj bardzo kapitałochłonny, remont bądź też adaptację pomieszczeń mających być przedmiotem umowy najmu między tymi stronami. Takie działanie wskazuje na to, iż wynajmujący ma swobodę w dysponowaniu określoną kwotą pieniężną.

Uzyskuje więc w ten sposób przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia, którego wartość odpowiada wysokości odsetek, jakie musiałby zapłacić w danym okresie w banku, w celu pozyskania kapitału odpowiadającego wartości wykorzystanej kaucji.

Jednak wszystkie takie nieprawidłowości weryfikują organy podatkowe. Kaucja co do zasady musi spełniać rolę gwarancyjną, zabezpieczającą, pozostawać w stanie nienaruszonym przez cały okres trwania umowy i po jej zakończeniu powinna być zwrócona. Jeśli strony umowy naruszają w umowie w istotny sposób funkcję, jaką powinna pełnić kaucja, narażają się na konsekwencje podatkowe.

Kancelaria Prawna Skarbiec Sp.K., która specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych