Klinem w przedsiębiorcę

Jeśli jako przedsiębiorcy chcemy zapłacić pracownikowi na rękę 2512, 36 zł, musimy dysponować kwotą 4194, 36 zł. Urząd skarbowy i ZUS zabiorą z niej aż 1682 zł. Różnica ta nosi nazwę klina podatkowego. Jego wysokość to podstawowy dylemat z jakim muszą zmierzyć się osoby odpowiedzialne za kształtowanie polityki gospodarczej kraju. Nadmiernie wysoki klin dławi przedsiębiorczość i zniechęca przedsiębiorców do tworzenia miejsc pracy. Zasila jednocześnie szeregi pracujących na tzw. umowach śmieciowych, a także szarą strefę - czyli grupę osób pracujących bez żadnej umowy.

Poszukując ucieczki przed skutkami klina podatkowego zarówno przedsiębiorcy, jak i pracobiorcy często decydują się na zawieranie tzw. umów cywilnoprawnych - np. o dzieło i zlecenie. Pozwalają one pracodawcy uniknąć części pozapłacowych obciążeń związanych z wynagrodzeniami. Właśnie z tego powodu jednak przylgnęła do nich łatka „umów śmieciowych” - krzywdzących dla pracowników, którzy ze względu na ich konstrukcje prawną nie zyskują żadnych bądź tylko ograniczone prawa do świadczeń emerytalnych i zdrowotnych.

Student ma najlepiej

W przypadku umów zlecenie rodzaj składek ubezpieczeniowych zależy od tego, kim jest zleceniobiorca. Studenci do 26-tego roku życia nie są objęci ubezpieczeniami w ZUS z tytułu umowy zlecenie. Podobnie, gdy zleceniobiorcą jest osoba zatrudniona równocześnie na umowę o pracę w innej firmie (i zarabia w niej przynajmniej równowartość minimalnego miesięcznego wynagrodzenia). Za nią trzeba jednak odprowadzić składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jednak jeśli dana osoba zarabia tylko i wyłącznie w oparciu o umowę zlecenie, wówczas podlega także ubezpieczeniu rentowemu i emerytalnemu. Dobrowolna jest natomiast składka chorobowa.

Spróbujmy zatem policzyć wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenie dla tego ostatniego profilu - pracownika, który nie osiąga przychodów z żadnego innego źródła. Jako przykładową kwotę wybieramy średnie wynagrodzenie w trzecim kwartale 2012 roku - 3 510,22 zł.

Kalkulator w dłoń

Zaczynamy od obliczenia obowiązkowych składek. Ich wysokość jest identyczna, jak w przypadku umowy o pracę: emerytalne 9,76 proc. i rentowe - 1,5 proc. (w sumie 11,26 proc., rezygnujemy z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego).

3 510,22 zł x 11,26 proc. = 395,25 zł

W następnym kroku musimy policzyć koszty uzyskania przychodu. W zależności, czy w umowie jest zastrzeżenie dotyczące przeniesienia praw własności intelektualnej na zleceniodawcę, czy nie, wyniosą one odpowiednio 50 proc. lub 20 proc. W przykładzie wykorzystamy niższą stawkę - bez przeniesienia praw.

(3510,22 zł - 395,25 zł) x 20 proc. = 622,99 zł

Kwota brutto pomniejszona o sumę składek do ZUS, czyli dochód, (3510,22 zł - 395,25 zł) posłuży też do obliczenia składki zdrowotnej. W tym celu mnożymy ją przez 9 proc. (3510,22 zł - 395,25 zł) x 9 proc. = 280,35 zł

Teraz musimy poznać wysokość zaliczki na podatek dochodowy. Podstawą jej obliczenia jest dochód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Zaliczkę na podatek otrzymujemy mnożąc podstawę przez stawkę podatku - 18 proc., a następnie odejmując od niej składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75 proc. i zaokrąglając do pełnej kwoty.

(3510,22 zł - 395,25 zł - 622,99 zł) x 18 proc. - (3510,22 zł - 395,25 zł) x 7,75 proc. = 2491,98 zł x 18 proc. - 3114,97 x 7,75 proc. = 448,56 zł - 241,41 zł = 207,15 zł

Mniej, ale tylko trochę

Znając powyższe składowe, możemy ostatecznie policzyć, ile z kwoty na umowie zlecenie trafi do kieszeni zleceniobiorcy. By określić wynagrodzenie netto, od kwoty brutto odejmujemy składki na ZUS, pobraną składkę zdrowotną oraz zaliczkę na podatek dochodowy.

3510,22 zł - 395,25 zł - 280,35 zł - 207 zł = 2 657,62 zł

Niestety, podobnie jak w przypadku umowy o pracę, również i umowa zlecenie niesie ze sobą dodatkowe koszty dla zleceniodawcy. Jakie? Kwota brutto z umowy zostanie powiększona o składki na ubezpieczenie emerytalne (9, 76 proc.), rentowe (6, 5 proc.) oraz wypadkowe (tu również wybieramy najniższą składkę - 0,67 proc.). Sumę odsetek mnożymy przez wynagrodzenie brutto.

3510,22 zł x (9,76 proc. + 6,5 proc. + 0,67 proc.) = 594,28 zł

Ostatecznie zatem wystawienie umowy zlecenie na 3510,22 zł będzie pracodawcę kosztować:

3510,22 zł + 594,28 zł = 4104,50 zł

W przypadku tej kwoty różnica między brutto a netto wynosi 1446, 88 zł - nieznacznie mniej niż w przypadku umowy o pracę.

(gum)