Nowelizacje kodeksu pracy

Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. wprowadza znaczne zmiany w przepisach normujących czas pracy, przewiduje rozszerzenie obowiązków pracodawcy w zakresie informowania pracowników o warunkach umowy o pracę, zrównuje prawa pracownika - ojca wychowującego dziecko, który korzysta z urlopu macierzyńskiego, z sytuacją matek przebywających na tym urlopie.

W odniesieniu do przepisów dotyczących czasu pracy ustawa przyjmuje podstawową normę czasu pracy: 8 godzin na dobę, 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 3 miesiące. Ustawa definiuje przy tym pojęcia "pracownik pracujący na zmiany" oraz "zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy", których to osób nie dotyczą niektóre ograniczenia związane z czasem pracy i niektóre uprawnienia związane z przekroczeniem jego norm.

Ustawa wprowadza szczególny system skróconego tygodnia pracy oraz system pracy weekendowej, które będzie można stosować wyłącznie za zgodą pracownika. W systemach tych praca w wymiarze przekraczającym 12 godzin nie będzie uważana za pracę w godzinach nadliczbowych, a jednocześnie w każdym z tych systemów będzie możliwe ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy. Ustawa zwiększa też minimalny wymiar urlopu wypoczynkowego do 20 dni rocznie.

Nowe przepisy rozszerzają zakres informacji, jakie muszą znaleźć się w umowie o pracę. Według tych przepisów w umowie o pracę muszą znaleźć się: wymiar czasu pracy, składniki wynagrodzenia oraz ich wysokość. W ciągu 7 dniu od zawarcia umowy pracodawca musi też poinformować pracownika na piśmie o obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości i terminie wypłaty wynagrodzenia, urlopie wypoczynkowym oraz długości wypowiedzenia umowy.

Nowelizacja wprowadza także liczne zmiany dostosowawcze w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy, ustawie o społecznej inspekcji pracy, ustawie o związkach zawodowych, a także w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2002 r. z pewnymi wyjątkami dotyczącymi m.in. przepisów o czasie pracy oraz przepisów o okresach wypoczynku i urlopów, które miałyby wejść w życie dopiero 1 stycznia 2003 r. Zmiany dostosowujące pojęcia i określenia zawarte w kodeksie pracy do innych ustaw, a także odnoszące się do ojców korzystających z zasiłku macierzyńskiego, miałyby wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia ustawy.

Nowelizacja z dnia 24 sierpnia 2001 r. wprowadza m.in. przepisy mające na celu zapobiec dyskryminacji pracowników ze względu na płeć, a także unormować sytuację pracowników skierowanych do pracy za granicę w państwach Unii Europejskiej oraz w innych państwach, a także przepisy określające warunki zatrudniania młodocianych w innych celach niż nauka zawodu. Nowela dostosowuje też do przepisów Unii Europejskiej obowiązujące w Polsce regulacje w zakresie uprawnień kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz odpowiadające im obowiązki pracodawcy. Nowela ta zasadniczo ma wejść w życie 1 stycznia 2002 r. Dopiero z dniem uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej zaczną obowiązywać przepisy normujące warunki zatrudnienia pracowników skierowanych do pracy w państwach Unii.