Jak wybrać najlepszą franczyzę dla siebie?

Według „Raportu o franczyzie w Polsce”, przygotowanego przez ekspertów firmy PROFIT system, na polskim rynku jest ponad 1,3 tys. konceptów franczyzowych. Jest więc w czym wybierać. Ale jak wybrać mądrze? W artykule omówiliśmy najważniejsze kwestie dla przyszłego franczyzobiorcy.

• Co chciałbym robić?
• Ile kosztuje franczyza?
• Gdzie szukać ofert franczyzodawców?
• Jak sprawdzić wiarygodność franczyzodawcy?
• Czy nadaję się na franczyzobiorcę?
• Co sprawdzić w umowie franczyzowej?
• Szkolenia dla franczyzobiorców

Co chciałbym robić?

Franczyzobiorcy z zasady rekrutują się spośród dwóch grup. Pierwsza to drobni przedsiębiorcy, prowadzący już działalność indywidualnie, którzy szukają siły i wsparcia sieci. Druga grupa to pracownicy korporacji lub innych firm, którzy zebrali kapitał i decydują się na założenie pierwszego własnego biznesu. Szukając pomysłu na firmę – zwłaszcza w tym drugim przypadku – warto się zastanowić nad swoimi kompetencjami i pomyśleć o własnych, osobistych predyspozycjach. Co umiem, w czym czuję się mocny, jakie są moje atuty? Nie musimy mieć doświadczenia w konkretnej branży, bo też wielu franczyzodawców tego nie wymaga. Ale jeśli np. długo pracowaliśmy w firmie zaopatrującej lokale gastronomiczne albo jako przedstawiciel handlowy, to być może warto te konkretne doświadczenia wykorzystać, decydując, jaką działalność  chcemy otworzyć. A jeśli „od zawsze” marzyliśmy o jakiejś branży, zastanówmy się, czy na pewno jest odpowiednio wysoki popyt na tego rodzaju towary czy usługi. Rozejrzyjmy się, jak duża jest konkurencja na rynku.

Ile kosztuje franczyza?

Drugi ważny czynnik, jakim będziemy się kierować przy wyborze franczyzy, to finanse. Musimy wiedzieć, ile gotówki mamy na koncie i ile ewentualnie dostaniemy pożyczki z banku. Wtedy weryfikujemy oferty franczyzowe także pod tym względem.

– Warto jednak pamiętać o tym, że same wydatki inwestycyjne, czyli na przygotowanie i otwarcie restauracji, uruchomienie i zatowarowanie sklepu itp., to nie wszystko. Konieczna jest jeszcze rezerwa finansowa, przynajmniej na pierwsze kilka miesięcy działania biznesu. Żaden interes od razu nie przynosi dochodów – podkreśla Karol Kaczmarek, analityk finansowy w firmie doradczej PROFIT system.

Zanim biznes stanie się rentowny, czyli zacznie na siebie zarabiać, trzeba mieć z czego pokrywać koszty stałe: płacić czynsz, media, pensje pracowników, kupić towar itd. Do tego właśnie potrzebna jest poduszka bezpieczeństwa w postaci odłożonej na koncie pewnej sumy. Jej brak bywa, niestety, często przyczyną biznesowych niepowodzeń. Jeśli więc koszty inwestycji obliczyłeś na 100 tys. zł, to lepiej zabezpiecz sobie 150 tys. zł. Przydadzą się i na wspomniane koszty stałe, i na nieprzewidziane wydatki. Oczywiście, franczyzodawcy przedstawiają kandydatom na franczyzobiorców analizy finansowe, dotyczące kosztów inwestycji oraz rentowności danego biznesu, ale pamiętajmy, że to tylko prognozy. Najlepiej samemu zrobić biznesplan i na chłodno dokonać kalkulacji.

Oczywiście, nie bez znaczenia jest także pytanie: „ile zarobię”. Musimy określić swoje wymagania co do miesięcznych dochodów. Istotne jest też, czy franczyza będzie naszym podstawowym, czy raczej dodatkowym źródłem zarobkowania.

Gdzie szukać ofert franczyzodawców?

Opisy konceptów franczyzowych można znaleźć w branżowej prasie (np. w miesięczniku "Własny Biznes FRANCHISING") i w internecie. Kiedy zdecydujemy się już na branżę, warto wybrać kilku najbardziej interesujących nas franczyzodawców. Porównajmy oferty nie tylko w zakresie cenowym, ale też w zakresie wsparcia udzielanego przez dawcę licencji. Sprawdźmy, jakie doświadczenie rynkowe ma licencjodawca, ile prowadzi jednostek własnych, jak dużą sieć franczyzową już zbudował. Porozmawiajmy z franczyzodawcą osobiście, spotkajmy się  z nim. Świetną do tego okazją są np. Targi Franczyza, które co rok w październiku odbywają się w Pałacu Kultury i Nauki. O co pytać? 

– Kluczową dla nas  informacją jest to, czy sukces danego konceptu jest powtarzalny – podkreśla Karina Korczyńska, prawnik i doradca we franczyzie PROFIT system. – Nie zawsze np. biznes, który sprawdził się w Warszawie czy Krakowie, powiedzie się w mniejszym mieście.

Jak sprawdzić wiarygodność franczyzodawcy?

Sposobem na sprawdzenie wiarygodności informacji, uzyskiwanych od licencjodawcy, jest oczywiście kontakt z jego franczyzobiorcami. Warto wyszukać punkty franczyzowe i je odwiedzić, sprawdzić, jak działają, zapytać ich właścicieli, jak im się współpracuje z centralą firmy, czy mają jakieś zastrzeżenia, jakie wsparcie otrzymują w prowadzeniu biznesu. Dobrze też jest skontaktować się z Polską Organizacją Franczyzodawców, która zrzesza wiarygodnych polskich dawców licencji.

– POF to jedyna na polskim rynku organizacja zrzeszająca franczyzodawców. Jej zadaniem jest promocja idei franczyzy oraz dbanie o przejrzystość i wysokie standardy na rynku – podkreśla Arkadiusz Słodkowski, członek zarządu POF. – Przystąpić do POF mogą franczyzodawcy działający w zgodzie z Kodeksem Etyki Udzielania Franczyzy.

Czy nadaję się na franczyzobiorcę?

Pamiętajmy jednocześnie, że nie tylko my staramy się zweryfikować franczyzodawcę. Także on ocenia nasz potencjał. Licencjodawcy szukają kandydatów, którym naprawdę zależy na prowadzeniu biznesu, którzy są zaangażowani. Już na starcie atutem może być więc np. dobra znajomość lokalnego rynku, konkurencji w danej branży, a jeszcze lepiej konkretne propozycje lokalizacji naszego biznesu. Warto więc samemu rozejrzeć się za lokalem. Licencjodawca, oczywiście, podda go weryfikacji, ale na pewno doceni zaangażowanie.

Co sprawdzić w umowie franczyzowej?

Gdy dojdziemy już do momentu, w którym obie strony będą zdecydowane nawiązać współpracę, pozostaje do zweryfikowania najważniejsza rzecz – umowa franczyzowa. Zanim ją podpiszemy, powinniśmy ją nie tyle uważnie przeczytać, co dogłębnie zanalizować. Dlatego należy poprosić franczyzodawcę o wzór umowy i czas na zapoznanie się z nią i konsultację z prawnikiem czy doradcą.

– Franczyzobiorcy przede wszystkim muszą wyczytać z umowy, jakie koszty poniosą i będą ponosili w związku z przystąpieniem do systemu franczyzowego. Chodzi o opłaty: wstępną, bieżącą, marketingową, ale również np. o to, kto pokrywa koszty przygotowania projektów lokali, czy szkoleń – mówi Karina Korczyńska. – W umowach dystrybucyjnych franczyzobiorcy często są zobowiązywani do zaopatrywania się w produkty u franczyzobiorcy lub wskazanych dostawców. Powinni więc zwrócić uwagę, czy w postanowieniach umownych mają furtkę dotyczącą możliwości zaopatrywania się u innych dostawców, na wypadek, gdy wskazani przez licencjodawcę nie byli w stanie dostarczyć towarów lub ich oferta nie była konkurencyjna cenowo. Innym również istotnym elementem jest kwestia rozwiązania umowy. Czy franczyzobiorca może rozwiązać umowę przed terminem, w jakiej formie, czy wiąże się to z koniecznością zapłaty kary umownej. Franczyzobiorca musi mieć świadomość, na jakich zasadach może się rozstać z siecią i zastanowić się, czy zobowiązania nakładane umową są dla niego do zaakceptowania.

Licencjodawca, udostępniając wzór umowy, zapewne poprosi nas z kolei o podpisanie zobowiązania do zachowania poufności, co jest zupełnie normalne. Jeśli natomiast będzie nakłaniał nas do podpisania dokumentu bez możliwości wcześniejszego zapoznania się z jego treścią – natychmiast powinna zapalić nam się w głowie czerwona lampka.

– Przy analizie umowy najlepiej skorzystać z usług profesjonalnych doradców – radzi Karina Korczyńska. – Prawnik nie tylko oceni zgodność dokumentu z obowiązującymi przepisami, ale też sprawdzi najbardziej wrażliwe zapisy, które mogą powodować nieoczywiste konsekwencje, wskaże ewentualne możliwe komplikacje we współpracy z franczyzodawcą, podpowie, co należałoby zmienić i czy nie ma czegoś zapisanego między wierszami.

Szkolenia dla franczyzobiorców

Franczyzodawca szkoli swoich franczyzobiorców w zakresie potrzebnym do prowadzenie jego biznesu. Te szkolenia różnią się w zakresie. Po części różnice wynikają ze skomplikowania biznesu, tzn. szkolenie w zakresie małej gastronomii będzie krótsze niż w zakresie prowadzenia restauracji. Ale też często różnice wynikają ze stopnia przygotowania franczyzodawcy, jego kultury organizacyjnej oraz know-how, którym może podzielić się z franczyzobiorcami.

Jeżeli nie jesteśmy pewni jaką franczyzę wybrać oraz jak działają systemy franczyzowe możemy też wziąć udział w krótszych szkoleniach i kursach organizowanych przez profesjonalne firmy doradcze. Dowiemy się na nich, czym jest franczyza, jakie ma wady i zalety, jak sprawdzić, która jest najlepsza dla nas, jakich błędów unikać. Podstawowym błędem kandydatów na franczyzobiorców jest założenie, że „kupują” biznes, który sam będzie działał i zarabiał, bazując na rozpoznawalnej marce. A to nieprawda. Trzeba nastawić się na własną ciężką pracę. Dlatego od razu na początku uczciwie trzeba odpowiedzieć sobie na pytania: Ile czasu mogę poświęcić na prowadzenie biznesu? Czy mogę znaleźć wspólnika albo liczyć na pomoc członków rodziny? Czy stać mnie na zatrudnienie pracowników?

Franczyza podpowie, co i jak robić, aby nasz biznes się powiódł, obniży znacznie ryzyko porażki, ale nie zagwarantuje nam sukcesu. Ten zależy bowiem od nas samych.

Co powinien wiedzieć przyszły franczyzobiorca?

1. Dowiedz się, czym jest franczyza (poznaj jej zalety i wady, sprawdź jakie koncepty działają we franczyzie).
2. Sprawdź, jak wygląda otoczenie rynkowe i konkurencja, dowiedz się, czy jest popyt na dany produkt lub usługę.
3. Skontaktuj się z franczyzodawcą – zapytaj, jakie ma wymagania wobec przyszłych partnerów.
4. Porozmawiaj z franczyzobiorcami wybranej sieci, sprawdź konkurencję.
5. Zdecyduj, czy nadajesz się na franczyzobiorcę i posiadasz wystarczającą kwotę pieniędzy potrzebną do uruchomienia wybranego przez Ciebie biznesu.
6. Przedyskutuj umowę franczyzy z prawnikiem przez jej podpisaniem.