Niedziela
31.10.2021
Czy organy podatkowe mają prawo żądać od podatnika praktycznie wszystkich informacji, a podatnik nie ma prawa odmówić ich udzielenia bez podania uzasadnienia?
 

Fiskus zbiera od podatników coraz więcej danych. W niedawnym wyroku NSA potwierdził, że w przypadku, gdy dane, których żąda organ wpływają na określenie wysokości opodatkowania, podatnik nie może zasłaniać się przed organem podatkowym tajemnicą handlową. Tym samym organy podatkowe mają prawo żądać od podatnika praktycznie wszystkich informacji, także bardzo wrażliwych danych, a podatnik nie ma prawa odmówić ich udzielenia bez podania uzasadnienia.

Co to jest kara porządkowa?

Kara porządkowa jest narzędziem wykorzystywanym przez organy podatkowe w toku prowadzonego postępowania podatkowego. Przepisy dotyczące kary porządkowej oraz zakres jej zastosowania zostały uregulowane w art. 262 Ordynacji podatkowej. Przepis ten określa, w jakich sytuacjach można ukarać podatnika, a także wskazuje zakres podmiotowy tej instytucji, czyli kogo można karać (strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły). Dodatkowo przepis wskazuje, że w przypadku osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej karą porządkową można ukarać osobę, która jest ustawowym reprezentantem albo została upoważniona do prowadzenia spraw podmiotu lub jest członkiem organu reprezentującego podmiot.

Kara porządkowa ma charakter przede wszystkim przymuszający, a w drugiej kolejności sankcyjny. Jej celem jest zmobilizowanie podmiotu, strony postępowania, biegłego, świadka czy pełnomocnika do wykonania ciążących na nim obowiązków. Zasadniczo więc wymierzanie kar porządkowych powinno usprawnić postępowanie podatkowe. Konsekwencją tego rozumowania jest stwierdzenie, że organ podatkowy ma prawo nałożenia kary porządkowej na podstawie art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej tylko w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym (por. wyrok NSA z dnia 6 sierpnia 2020 r., sygn. akt II GSK 1658/14).

Czego dotyczyła sprawa zawisła przed NSA?

Sprawa zawisła przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (o sygn. akt II FSK 249/21) dotyczyła prezesa spółdzielni mieszkaniowej, wobec której prezydent miasta wszczął postępowanie w sprawie podatku od nieruchomości za 2017 r. Celem wyjaśnienia tej kwestii organ podatkowy zażądał od prezesa spółdzielni przedstawienia kserokopii umów dotyczących gruntów oraz budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. W toku wezwania zamierzano ustalić rzeczywistą powierzchnię gruntów i budynków, która powinna być zgłoszona do opodatkowania.

Prezes spółdzielni zgodnie z wezwaniem przedstawił żądane dokumenty, jednak zanonimizował dane dotyczące kontrahentów, z uwagi na konieczność zachowania tajemnicy handlowej. Na ponowne wezwanie prezes spółdzielni przedstawił tylko niektóre umowy najmu, bez przesyłania umów dzierżawy, co uniemożliwiło określenie wysokości podatku. W konsekwencji organ podatkowy sięgnął po karę porządkową i nałożył maksymalną wysokość obowiązującą na dzień jej wyznaczenia, tj. 2800 zł (obecnie 2900 zł).

Prezes spółdzielni nie zgadzał się z nałożoną karą i wskazywał, że przedstawione przez niego dane umożliwiają ustalenie wysokości podatku oraz są pełne i wystarczające dla organu podatkowego. Ostatecznie sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, który potwierdził stanowisko organu i wskazał, że w przedmiotowej sprawie były podstawy do ukarania prezesa spółdzielni karą porządkową. Uzasadniając swoją decyzję, WSA wskazał, że bezzasadna odmowa okazania lub po prostu nieprzedstawienie organowi podatkowemu w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych, dowodów księgowych czy innych dokumentów może skutkować ukaraniem osoby wezwanej do przedłożenia danych.

Stanowisko NSA

NSA w wyroku o sygn. akt II FSK 249/21 potwierdził stanowisko zajmowane wcześniej przez organ podatkowy oraz WSA. W ustnym uzasadnieniu NSA wskazał, że prezes spółdzielni przedstawił jedynie niektóre, wybiórcze dokumenty, a część pominął. Samo przekonanie prezesa, że wie lepiej, jakich dokumentów potrzebuje urząd, nie uchroni go od kary. Zatem arbitralność działań prezesa spółdzielni nie mogła zostać zaakceptowana. Dodatkowo NSA zaznaczył, że nie było uzasadnienia w zanonimizowaniu danych na umowach, ponieważ i tak byłyby one objęte tajemnicą skarbową. Sąd wskazał jednocześnie, że kara porządkowa może być nałożona jedynie w sytuacji, gdy spełnione są dwie przesłanki, co zaszło w przedmiotowej sprawie. Po pierwsze podmiot musi zostać powiadomiony o wezwaniu w sposób prawidłowy, a po drugie musi bezzasadnie odmówić zachowania określonego w przepisie art. 262 Orydnacji podatkowej.

NSA w podobnym tonie wypowiadał się w analogicznych sprawach. Przykładowo w wyroku z dnia 29 maja 2020 r., sygn. akt II FSK 2755/19 NSA stwierdził, że „Odmowa udzielenia przez osobę fizyczną wynajmującą lokale użytkowe podmiotom prowadzącym w nich działalność gospodarczą informacji o powierzchni tych lokali, dla celów ustalenia wysokości podatku od nieruchomości, nie może być uzasadniana obawą o ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa i narażeniem się na odpowiedzialność za czyn nieuczciwej konkurencji”. Innymi słowy, podatnik nie powinien zasłaniać się przed organem podatkowym tajemnicą przedsiębiorstwa i arbitralnie decydować, które dane należy udostępnić organowi podatkowemu.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.


Kancelaria Prawna Skarbiec

POPULARNE NA FORUM

Co sądzicie o Oskrobie?

Witam, Z calego serca odradzam jakąkolwiek wspolprace z ta firma. Okolo 2 miesiące temu zglosilam sie do Oscroby bedac zainteresowana franczyza ich sieci. Wyslalam do nich...

8 wypowiedzi
ostatnia 25.06.2024
Planuję założyć własną działalność - od czego zacząć?

Najlepiej zacząć od kupna gotowej spółki . Zakup gotowej spółki daje pewność, że firma istnieje i ma już zarejestrowany kapitał zakładowy, co może być ważne z...

33 wypowiedzi
ostatnia 08.01.2024
Oszukani przez franczyzodawcę

Wspolpraca z firma Ship Center jako franczyzobiorca??? ODRADZAM SPRAWDZ ICH UMOWE U SWOJEGO PRAWNIKA, jest ona jednostronna i ukierunkowana na kary umowne ktore sobie sami...

48 wypowiedzi
ostatnia 22.09.2023
Czy na odzieży można jeszcze zarobic?

Ja kupuję na hurtowni stradimoda.pl od jakiegoś roku nie zawiodłam się doradzą zawsze dobrze dbają o klienta a uwierzcie mi jest dużo hurtowni które chcą tylko...

40 wypowiedzi
ostatnia 22.09.2023
piszę pracę na temat franchisingu :)

hej, tez poszukuję danych, znalazłaś coś może oprócz ilości placówek i marek franczyzowych?

14 wypowiedzi
ostatnia 24.05.2023
Sukcesja w Intermarché i Bricomarché

przeciez to złodzieje

1 wypowiedzi
ostatnia 04.05.2023
piszę pracę na temat franchisingu :)

Szukam szcegółowego raporty na temat franczyzy w latach przed pandemią i po. Rozumiem że osttani raport opublikowany był za rok 2010 ale niestety jego również nię mogę...

14 wypowiedzi
ostatnia 23.04.2023
Praca magisterska - licencjacka o franchisingu

Witam, Jestem studentką III roku Finansów i Rachunkowości na Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Obecnie prowadzę badania w ramach seminarium dyplomowego. Poniższa ankieta...

211 wypowiedzi
ostatnia 13.03.2023