Ile i dlaczego aż tyle?

Zdecydowałeś się już na rodzaj działalności franczyzowej. Wybrałeś też branżę, w której chciałbyś działać, zgodną z twoimi preferencjami, ambicjami i umiejętnościami. Czeka cię wysiłek i ciężka praca, ale jesteś na to przygotowany. Jednak nie jesteś pewien, czy podołasz finansowo wykupieniu licencji i comiesięcznym wydatkom na prowadzenia punktu. Żeby nie porwać się z motyką na słońce, spróbuj obliczyć całkowite koszty wstępne i koszty bieżące działalności.

Zweryfikuj własny i cudzy optymizm

Franczyzodawca przedstawia szczegółowy biznesplan, który powinien pokryć wszystkie elementy kosztów inwestycji i kosztów bieżących. Jensine Hough, specjalistka od franchisingu z Wielkiej Brytanii twierdzi jednak, że franczyzodawcy charakteryzują się tym, że „wysuwają szalenie optymistyczne teorie dotyczące kosztów rozpoczęcia działalności franczyzowej”. Zanim podpiszesz umowę franczyzową, upewnij się, że przy wstępnych wyliczeniach licencjodawca nie pominął żadnej pozycji: remontu pomieszczeń, kupna sprzętu, opłacenia wszelkich koniecznych opinii, zezwoleń, koncesji, zatowarowania itd. Pamiętaj, że podczas remontu już płacisz za czynsz i media, a jeszcze nie zarabiasz. Skalkuluj stałe koszty bieżące działalności: właśnie czynszu i mediów, pracowników, kupna towarów, promocji itd. Zrób możliwie najdokładniejszą listę i licz, licz, licz.

Franczyzobiorca inwestuje

Na start biznesu franczyzowego ponosisz koszt inwestycji, który zazwyczaj obejmuje wstępną opłatę franczyzową. Tym samym jako licencjobiorca otrzymujesz pakiet franczyzowy. Sprawdź, ile za niego zapłacisz. Po drugie dowiedz się, co się w nim znajduje, a o co musisz zadbać sam. Standardowym elementem pakietu jest wypracowane know-how i znak towarowy. Większość franczyzodawców dorzuca również projekt aranżacji lokalu, na przykład dokładne rozmieszczenie mebli i kolor ścian w restauracji. Warto upewnić się, kto ponosi koszt dopasowania projektu do pomieszczenia. Co więcej, w pakiecie franczyzowym znajdują się elementy materialne, takie jak odzież robocza czy materiały marketingowe. Franczyzobiorca najczęściej dostaje od dawcy patentu na biznes gotowe ulotki, szyldy czy plakaty. Od tej reguły również są wyjątki. Niekiedy franczyzodawca zapewnia jedynie projekt materiałów reklamowych, a za wydruk odpowiada franczyzobiorca.
W większości przypadków wstępna opłata franczyzowa pokrywa również koszt szkolenia. Zanim podpiszesz umowę franczyzową dowiedz się, co obejmują szkolenia. Przykładowo w gastronomii franczyzodawca powinien pokazać Ci standardy obsługi klienta i sposób przyrządzenia dań w menu. Ważne, gdzie odbywa się szkolenie. Gdy jest zorganizowane w siedzibie franczyzodawcy, sprawdź kto pokrywa koszt noclegu, wyżywienia i dojazdu na miejsce. Aby otworzyć nowy punkt z przytupem, część właścicieli zapewnia również wstępną akcję marketingową, w tym poczęstunek czy rabaty dla pierwszych klientów.
Jako licencjobiorca najczęściej będziesz musiał wyremontować i wyposażyć lokal. Jeśli otwierasz np. salon fryzjerski, niezbędny jest zakup suszarek, foteli i akcesoriów. Jeżeli to lokal gastronomiczny – musisz liczyć się np. z inwestycją w wentylację, która jest droga. A oprócz tego spełnić szereg wymogów, wynikających z przepisów sanitarnych. Jeśli na przykład prowadzisz sklep mobilny i dowozisz produkty do drzwi klienta, musisz zainwestować w samochód i zapłacić za benzynę.
Niekiedy koszty adaptacji pomieszczenia na biznes są dzielone między biorcę a dawcę licencji. Warto wiedzieć to wcześniej. Niektórzy franczyzodawcy oferują możliwość leasingu sprzętu, co obniża poziom inwestycji na start.

Szukaj wszystkich kosztów bieżących

Wiesz już ile musisz zainwestować w firmę. Czas pomyśleć o bieżących wydatkach. Franczyzodawcy najczęściej nie przedstawiają precyzyjnych wyliczeń odnośnie środków obrotowych potrzebnych do prowadzenia działalności, a jest to informacja ułatwiająca przewidzenie i kontrolę przyszłych kosztów. Bywa, że dawcy licencji zbyt optymistycznie szacują przychody biorcy. Robią to jednak nie ze złych intencji, ale - jak mówią - „na zachętę”. Jensine Hough zauważa, że wielu franczyzodawców obliczając pełną kwotę inwestycji „nie dolicza do ceny licencji kwot potrzebnych na bieżące funkcjonowanie biznesu, co - niestety - zmusza ich później do naruszania swoich funduszy rezerwowych”.
Spójrz zatem, z czego składają się bieżące wydatki. Większość franczyzodawców pobiera comiesięczną opłatę franczyzową, w postaci stałej, określonej kwoty lub prowizji od przychodu. Dowiedz się, jakie warunki przedstawia franczyzodawca. Co więcej, oszacuj ile wynosi czynsz za lokal, bieżące opłaty za wodę i prąd, rata leasingowa, materiały reklamowe, akcesoria biurowe i przede wszystkim towar oraz koszty jego transportu. Sprawdź jakie są warunki handlowe, czy franczyzodawca poleca własnych dostawców produktów czy musisz szukać ich na własną rękę. Zanim postawisz kropkę nad i, czyli otworzysz firmę, spójrz na wyniki sprzedażowe. Przelicz ilu klientów musisz zdobyć, żeby zarobić. W ten sposób dokładnie przewidzisz, ile potrzebujesz środków na rozruch nowej firmy i jak szybko osiągniesz próg rentowności. Na pierwsze miesiące funkcjonowania biznesu warto zapewnić sobie zapas gotówki, czyli tzw. poduszkę finansową – bo oczekiwanie na rentowność może potrwać.

Dawca zgadza się na kredyt

Po podliczeniu wstępnych kosztów może się czasem okazać, że na wybraną franczyzę nie wystarczy ci własnych oszczędności. Sprawdź zatem wcześniej, czy dawca licencji godzi się na wsparcie inwestycji pożyczką w banku. Niektórzy franczyzodawcy na to nie pozwalają, argumentując, że kredyt bankowy zbytnio obciąża koszty działania punktu franczyzowego. Inni dopuszczają kredytowanie tylko do pewnej wysokości inwestycji.
Ponieważ w Polsce banki traktują firmy franczyzowe tak samo, jak każdy inny podmiot gospodarczy, szukaj po prostu kredytu o najkorzystniejszych ratach. Nie bój się negocjować. W negocjacje z bankiem postaraj się zaangażować dawcę. To jest w końcu biznes, w którym gra idzie o twoje pieniądze.

I pamiętaj, nie jesteś menedżerem cudzego biznesu, ale właścicielem własnego.