Kapitalizm stworzyli cinkciarze?

Piątek
04.09.2009
Profesje wykreowane przez komunizm takie jak baba z cielęciną, konik, cinkciarz miały odejść razem z nim do historii. Jednak wcale tak się nie stało. Głęboko okopane w niszach – tak jak cinkciarze w hotelach – bronią się przed wyginięciem.
 

Cinkciarz był jednoosobowym, mobilnym kantorem, w jeansowej bluzie, w czasie Polski Ludowej urzędującym przed sklepami dewizowymi Pewex i Baltona, zakładami jubilerskimi, a także przed hotelami, bankami i na giełdach samochodowych. Nazwa pochodzi od wyrażenia "change money" (czyli na nasze "czincz many") wypowiadanego konspiracyjnym szeptem do wszystkich przechodzących obok cinkciarza osób.

Bony kupię!

Cinkciarz nielegalnie wymieniał dolary amerykańskie oraz w mniejszym stopniu inne waluty, w tym niezapomniane bony dolarowe PeKaO - zastępczy środek płatniczy, stosowany w okresie PRL. Bon służył komunistycznemu państwu do drenażu zasobów dewizowych Polaków. Bony były wydawane osobom, które otrzymywały przekazy pieniężne w twardej walucie z krajów tzw. I obszaru płatniczego (USA, Europa Zachodnia). Obywatele polscy pracujący na rzecz polskich firm za granicą, bądź otrzymujący przelewy zza granicy (wypłaty, spadki, darowizny itp.) w zamian za prawdziwe dolary, franki czy funty dostawali "równowartość" w bonach.

Gra w wolno-nie-wolno

W pierwszym okresie PRLu (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte) wszelki obrót dewizami był zakazany, i z początku restrykcyjnie karany. Od stycznia 1960 roku, waluty które ludzie przetrzymali sprzed wojny albo które przywieźli wracając z Zachodu, skupował państwowy bank wydając bony zamiast dolarów. Od lat 70. aż do zniesienia zakazu w 1989 roku na handel walutami patrzono już przez palce. Cinkciarze oferowali wyższy kurs wymiany niż państwowe banki. Byli wciąż nielegalni, ale w gruncie rzeczy akceptowani przez władze, bo stanowili dla władzy źródło walut potrzebnych na zakup zachodniej myśli technicznej. Wymiana pieniędzy u cinkciarzy była jednak - jak zawsze w obrocie czarnorynkowym - dokonywana z dużym ryzykiem.

Balcerowicz musi podziękować

Większość cinkciarzy zniknęła w 1989 roku, wkrótce po tym, gdy wprowadzono w życie nowe prawo dewizowe, które zalegalizowało prywatny obrót walutami obcymi w kantorach wymiany. Ci z cinkciarzy, którzy o planowanych zmianach przepisów wiedzieli wcześniej i dysponowali większą gotówką, byli w stanie dosłownie nazajutrz po wejściu w życie nowych przepisów otworzyć kantory albo nawet całe sieci kantorów wymiany walut. W ten sposób nagle stali się legalnymi biznesmenami, a dla niektórych z nich operacja ta była okazją do błyskawicznego uzyskania wielkiej fortuny, która obecnie procentuje w całkowicie już legalnych inwestycjach. Polski kapitalizm zanim postawi pomnik Balcerowiczowi powinien zadośćuczynić zawodowi, który okazał się inkubatorem karier biznesowych w Polsce. Na razie cinkciarzy w pewien sposób uczcił Olaf Lubaszenlo kręcąc o nich film Sztos z Cecarym Pazurą i Janem Nowickim.

Arkadiusz Słodkowski

źródła: http://pl.wikipedia.org/wiki/Cinkciarz; http://www.wiedza.servis.pl/art/Bon_pekao


ekspert, członek zarządu Polskiej Organizacji Franczyzodawców

POPULARNE NA FORUM

Planuję założyć własną działalność - od czego zacząć?

Najlepiej zacząć od kupna gotowej spółki . Zakup gotowej spółki daje pewność, że firma istnieje i ma już zarejestrowany kapitał zakładowy, co może być ważne z...

33 wypowiedzi
ostatnia 08.01.2024
Oszukani przez franczyzodawcę

Wspolpraca z firma Ship Center jako franczyzobiorca??? ODRADZAM SPRAWDZ ICH UMOWE U SWOJEGO PRAWNIKA, jest ona jednostronna i ukierunkowana na kary umowne ktore sobie sami...

48 wypowiedzi
ostatnia 22.09.2023
Czy na odzieży można jeszcze zarobic?

Ja kupuję na hurtowni stradimoda.pl od jakiegoś roku nie zawiodłam się doradzą zawsze dobrze dbają o klienta a uwierzcie mi jest dużo hurtowni które chcą tylko...

40 wypowiedzi
ostatnia 22.09.2023
piszę pracę na temat franchisingu :)

hej, tez poszukuję danych, znalazłaś coś może oprócz ilości placówek i marek franczyzowych?

14 wypowiedzi
ostatnia 24.05.2023
Sukcesja w Intermarché i Bricomarché

przeciez to złodzieje

1 wypowiedzi
ostatnia 04.05.2023
piszę pracę na temat franchisingu :)

Szukam szcegółowego raporty na temat franczyzy w latach przed pandemią i po. Rozumiem że osttani raport opublikowany był za rok 2010 ale niestety jego również nię mogę...

14 wypowiedzi
ostatnia 23.04.2023
Praca magisterska - licencjacka o franchisingu

Witam, Jestem studentką III roku Finansów i Rachunkowości na Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Obecnie prowadzę badania w ramach seminarium dyplomowego. Poniższa ankieta...

211 wypowiedzi
ostatnia 13.03.2023
Hodowla psów: Trudne życie hodowcy

Znam osoby gdzie rocznie zarabiają 300 tys złotych prosze nie łżeć że hodowla się nie opłaca.

4 wypowiedzi
ostatnia 10.02.2023