Wszystkowiedzący fiskus

Ministerstwo Finansów sięga po nowe narzędzia ułatwiające walkę z nieuczciwymi przedsiębiorcami dopuszczającymi się nadużyć podatkowych. Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej nakłada obowiązek przesyłania dobowych wyciągów z rachunków bankowych. Nowe postanowienia mogą wejść w życie 1 września br.

Działanie prewencyjne

Jak podkreśla Ministerstwo Finansów, zobowiązanie przedsiębiorców do przekazywania dobowych wyciągów z firmowych kont jest działaniem prewencyjnym. Przesyłanie tak istotnych danych Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) ma uchronić budżet państwa przed nieuczciwymi praktykami podatkowymi części przedsiębiorców. Dobowe wyciągi miałyby być przesyłane drogą elektroniczną w postaci JPK_WB. Warto przypomnieć, że szczegółowe dane podatkowe w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego są obowiązkowo przesyłane przez przedsiębiorców do organów kontroli skarbowej od 1 lipca 2016 r. Zwiększenie uprawnień KAS w zakresie monitorowania dobowych wyciągów bankowych ma wpłynąć pozytywnie na stopień wykrywania przestępstw podatkowych w Polsce. Szacuje się, że wprowadzenie planowanej zmiany w Ordynacji podatkowej pozwoli na pozyskanie przez budżet państwa 4,5 mld zł w skali roku.

Dla kogo obowiązkowe?

Istotne znaczenie ma to, kto tak naprawdę będzie zobowiązany do codziennego przedstawiania wyciągów bankowych. Projekt nowelizacji określa, że obowiązkowi temu będą podlegać osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie gospodarczej. Z grupy tej wyłączeni są jednak mikroprzedsiębiorcy oraz jednostki sektora finansów publicznych (określone w art. 9 Ustawy o finansach publicznych). Mówiąc wprost, obowiązek przesyłania dobowych wyciągów bankowych będzie obejmował przedsiębiorców dużych, średnich i małych. Według szacunków Ministerstwa Finansów przedsiębiorcy ci stanowią w Polsce grupę liczącą ok. 80 tys. podmiotów.

Dane niezwykle istotne

Projekt nowelizacji wskazuje konkretne dane, jakie miałby zawierać przesyłany do KAS wyciąg. Oprócz danych nadawcy i odbiorcy przelewów i ich numerów rachunków, wyciąg bankowy miałby dostarczać informacje dotyczące daty i czasu obciążenia rachunku nadawcy (lub datę i czas, w jakim została dokonana wpłata gotówkowa), kwotę transakcji i jej walutę, tytuł i opis zlecenia, saldo rachunku po zrealizowaniu płatności oraz numer wirtualnego rachunku, jeśli taki został utworzony w celu identyfikacji płatności masowych.

Biorąc pod uwagę zapis nowelizacji, który wskazuje, że dobowe wyciągi z rachunków bankowych miałyby być przekazywane do końca dnia następnego po każdej dobie (z pominięciem sobót i dni ustawowo wolnych od pracy), KAS na bieżąco będzie otrzymywał bardzo szczegółowe informacje dotyczące transakcji realizowanych przez polskich przedsiębiorców.

Tajemnica bankowa i skarbowa w praktyce

Jak przekazywanie dobowych wyciągów bankowych miałoby wyglądać w praktyce? Projekt przewiduje, że to banki lub kasy oszczędnościowo-kredytowe drogą elektroniczną będą przekazywały informacje o transakcjach przeprowadzonych na kontach klientów. Wyjątkiem będzie sytuacja, kiedy przedsiębiorca będzie właścicielem rachunku w banku zagranicznym. Wówczas codzienne wyciągi z rachunku będą mogły być przesyłane do KAS wyłącznie na wyraźne polecenie właściciela konta. Wszystkie udostępnione w ramach wyciągu informacje miałyby trafiać do izby rozliczeniowej, która byłaby upoważniona do ich przetwarzania. W tym przypadku przetwarzane będą również dane, które stanowią tajemnicę bankową.

Istotna zmiana w projekcie dotyczy również art. 239 w zakresie wyłączenia stosowania przepisów o tajemnicy skarbowej. Tajemnica skarbowa nie będzie obowiązywać przy przekazaniu kontrahentowi danego przedsiębiorcy informacji o niezłożeniu przez niego deklaracji podatkowej lub innych dokumentów, do których złożenia zobowiązuje aktualne prawo podatkowe. Ponadto kontrahenci będą informowani o nieujęciu przez przedsiębiorcę w deklaracjach lub innych dokumentach czynności, do których był zobowiązany według obowiązującego prawa podatkowego, oraz o niezapłaceniu należnego podatku.

Jak widać, projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej wprowadza zasadnicze zmiany dotyczące zachowania tajemnicy bankowej i skarbowej. Przedsiębiorcy, którzy obawiają się, że w wyniku wprowadzonych zmian dane dotyczące ich firm zostaną udostępnione osobom niepowołanym, powinni skorzystać ze wsparcia kancelarii prawnopodatkowej. Doświadczeni specjaliści pomogą zadbać w odpowiedni sposób o ochronę danych istotnych dla działalności ich klienta.

Zmiany dla dobra przedsiębiorców

Ministerstwo Finansów podkreśla, że planowane zmiany mają nie tylko uskutecznić walkę z podatkowymi oszustami, ale również wprowadzić system alarmowania polskich przedsiębiorców o nieuczciwych kontrahentach. Ograniczenie tajemnicy skarbowej ma na celu stworzenie możliwości ostrzegania przedsiębiorców przez skarbówkę o nierzetelności kontrahentów, z którymi wchodzą w relacje biznesowe. Założenia Ministerstwa Finansów mogą wydawać się dobre. Jednak informowanie o podejrzanych transakcjach niesie ze sobą również poważne konsekwencje. Informacje o potencjalnej nieuczciwości danego podatnika będą przesyłane do wszystkich kontrahentów, czyli nawet tych, którzy nie mają żadnego związku z podejrzanymi transakcjami. Oczywiste jest, że taki sposób działania może negatywnie wpłynąć na ewentualne przyszłe próby nawiązania biznesowej współpracy przez przedsiębiorcę z innymi podmiotami. Dlatego, jeśli projekt zostanie rzeczywiście wprowadzony, część przedsiębiorców obawiających się niesprawiedliwego posądzenia o podatkowe oszustwa powinna skorzystać z doradztwa kancelarii prawnopodatkowej. Doświadczone zaplecze specjalistów będzie solidnym zabezpieczeniem na wypadek domniemania nierzetelności przedsiębiorcy.

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych