Franczyza, która upiększa saldo

Branża beauty należy dziś do najdynamiczniej rozwijających się sektorów usługowych w Polsce. Klienci szukają nie tylko efektów estetycznych, lecz także bezpieczeństwa, standaryzacji i wysokiej jakości obsługi. Dla firm oznacza to konieczność skalowania sprawdzonych modeli działania – często poprzez franczyzę. W efekcie na rynku pojawia się coraz więcej konceptów, które oferują nie tylko zabiegi, lecz także kompletne narzędzia do prowadzenia gabinetu: od technologii i marketingu po szkolenia i systemy zarządzania. W tym zestawieniu przyglądamy się wybranym markom, które rozwijają sieci franczyzowe w różnych segmentach: od masażu i kosmetologii, przez podologię, aż po depilację.

Franczyzodawca, który stawia na technologię

Depilacja.pl funkcjonuje na rynku beauty od dziewięciu lat. Ma salony w 40 miastach w Polsce i plany na kolejne otwarcia, jeszcze w tym roku. Marka stawia na własną technologię depilacji laserowej oraz zintegrowany system zarządzania CRM. Ponadto oferuje dodatkowe narzędzia: infolinię (która sprzedaje, potwierdza wizyty i odpowiada na pytania klientów) i mobilną aplikację połączoną z kampaniami internetowymi w celu pozyskania nowych klientów na rynkach lokalnych w całej Polsce.

– Nasze gabinety funkcjonujące w sieci franczyzowej pokazują, że oferta jest idealnie dostosowana do zapotrzebowania salonów kosmetycznych w większych i mniejszych miastach. Nie wymagamy remontu gabinetu, urządzenie, jego serwis, szkolenia i wsparcie opiekuna jest bezpłatne. Dodatkowo dostarczamy nowych klientów do partnerów poprzez sprzedaż online oraz infolinię, co buduje znaczącą przewagę gabinetów na lokalnym rynku – mówi Kamil Miciałkiewicz, franchise growth manager Depilacja.pl.

Koncept Depilacja.pl to biznes adresowany do właścicieli już funkcjonujących salonów kosmetycznych, chcących poszerzyć swoją ofertę o depilację laserową oraz kosmetologów i kosmetyczki planujące otwarcie własnego biznesu. – Znamy problemy salonów kosmetycznych m.in.: nieregularność wizyt i puste miejsca w grafiku, brak środków na zakup i późniejsze serwisowanie profesjonalnego sprzętu do depilacji laserowej, brak wystarczającej wiedzy na temat marketingu internetowego, który wymaga ciągłej aktualizacji. Dlatego tak stworzyliśmy ofertę, aby kompleksowo odpowiedzieć na szerokie zapotrzebowanie, dając technologię, klientów i rozpoznawalną markę jako partnera – podkreśla Kamil Miciałkiewicz. – Należy pamiętać, że zysk z biznesu na rynku beauty nie jest oparty wyłącznie na samym urządzeniu. Aby zarabiać, potrzebujemy połączyć je z wiedzą, wysoką jakością obsługi i tym, co tylko my oferujemy na rynku – systemem opartym na technologii, łączącym zarządzanie i marketing oraz pozyskiwanie nowych klientów.

Rozpoczęcie współpracy to inwestycja rzędu 75 tys. zł netto. W tej kwocie franczyzobiorca otrzymuje laserowe urządzenie do depilacji, know-how operacyjne i marketingowe, szkolenie wstępne. – Nie jest wymagany remont lokalu, więc współpraca może się rozpocząć już od momentu dostarczenia urządzenia i szkolenia personelu – dodaje Kamil Miciałkiewicz. – A zysk, przy odpowiednim zaangażowaniu franczyzobiorcy, pojawia się już w pierwszym miesiącu.

DepilConcept: Gładki biznes z gwarancją rentowności

DepilConcept to międzynarodowa sieć salonów trwałej depilacji o portugalskim rodowodzie. Firma w 2024 roku otworzyła w Polsce 29 nowych gabinetów franczyzowych – osiągając liczbę 117 lokalizacji, 213 na świecie.  W 2025 roku sieć może pochwalić się 10 nowymi punktami. Udział DepilConcept w rynku usług beauty systematycznie rośnie i wynosi już 3 proc.

– Pierwsze miesiące tego roku pokazały nam, że będzie to kolejny okres wzrostu sprzedaży i ekspansji. Do końca roku planujemy otworzyć 20 salonów w ramach sieci franczyzowej – mówi Marta Szymczak, właścicielka marki DepilConcept w Polsce.

Według informacji firmy, franczyza DepilConcept to biznes idealny dla osób chcących zamienić etatową pracę w korporacji na własny biznes. Przedstawiciele DepilConcept mówią, że ich model sprawdza się również w wypadku mam po urlopie macierzyńskim oraz par, jako biznes rodzinny. Wśród franczyzobiorców firmy są również przedsiębiorcy, dla których DepilConcept stanowi drugi lub trzeci biznes.

Przyszły franczyzobiorca sieci DepilConcept nie musi dysponować doświadczeniem w branży beauty. Jego głównym zadaniem będzie stworzenie zaangażowanego zespołu przy wsparciu centrali. Franczyzobiorca dostanie też pakiet szkoleń w zakresie umiejętności praktycznych, organizacyjnych, operacyjnych oraz finansów.

– Nie wymagamy doświadczenia biznesowego ani wykształcenia kosmetycznego – wszystkiego uczymy od początku i krok po korku – wyjaśnia Marta Szymczak. – Pomagamy znaleźć optymalny lokal, przygotowujemy projekt gabinetu, wspieramy w rekrutacji i szkoleniach pracowników. Realizujemy również kampanie reklamowe w celu pozyskania klientek do salonu w danej lokalizacji. W naszym modelu biznesowym zysk pojawia się już w pierwszym miesiącu po otwarciu salonu. Franczyzobiorcy mogą liczyć na zwrot z inwestycji nawet do 12 miesięcy.

Otwarcie gabinetu DepilConcept wymaga inwestycji rzędu 250-350 tys. zł netto – w tej kwocie mieści się plan inwestycyjny Rental, rozliczany z franczyzodawcą. Jego wartość to 129,7 tys. zł netto. Pozostałą część kwoty stanowi remont lokalu ustalany indywidualnie oraz ewentualnie zakup urządzeń z opcją wynajmu.

Franczyzobiorca DepilConcept może prowadzić maksymalnie trzy salony, gdyż według centrali pozwoli to na efektywne zarządzanie biznesem. Zielone światło na otwarcie kolejnego gabinetu można otrzymać po roku funkcjonowania w sieci. Według informacji firmy, zainteresowanie otwieraniem kolejnych lokali jest duże. – Nasi franczyzobiorcy widzą, że ich biznesy rozwijają się intensywnie, a rynek usług beauty ciągle rośnie – dodaje Marta Szymczak.

Estetic Point – franczyza w segmencie premium

Estetic Point to sieć gabinetów medycyny estetycznej i kosmetologii, które kierują swoją ofertę głównie do klientów z segmentu premium. Firma rozwija się w modelu franczyzowym, oferując partnerom gotowy koncept w dwóch formatach – mniejszym Studio oraz większym Instytucie. Gabinety działają z wykorzystaniem certyfikowanego sprzętu medycznego i koncentrują się na zabiegach z zakresu kosmetologii oraz medycyny estetycznej.

W przypadku mniejszego formatu, szacunkowy koszt inwestycji to około 100 tys. zł netto, natomiast w modelu Instytutu – od 200 tys. zł netto wzwyż. Do tego należy doliczyć koszt remontu, który zależy od stanu lokalu. W obu przypadkach obowiązuje opłata wstępna – odpowiednio 19 900 zł oraz 34 900 zł. W tej kwocie zawarte są projekt wnętrza, przeszkolenie zespołu, pomoc przy wyborze lokalu i działania marketingowe przed uruchomieniem placówki.

Franczyzobiorcy mogą liczyć na dostęp do gotowych procedur oraz wsparcie operacyjne. Firma prowadzi własną Akademię Szkoleniową, w której do tej pory przeszkolono kilka tysięcy osób. Partnerzy mają też możliwość zakupu sprzętu i kosmetyków bezpośrednio od centrali. Estetic Point jest dystrybutorem koreańskich kosmeceutyków KRX oraz urządzeń marki Point Aesthetics.

Według danych firmy, gabinety mogą osiągnąć rentowność już w drugim miesiącu działalności, a zwrot inwestycji możliwy jest w ciągu 7-8 miesięcy – przy założeniu korzystania z preferencyjnego finansowania. Zainteresowani współpracą powinni dysponować lokalem o powierzchni od ok. 70 mkw. (Studio) do 160 mkw. (Instytut) i środkiem własnym na pokrycie kosztów inwestycji. Firma współpracuje także z kandydatami, którzy dopiero wchodzą do branży.

– Część partnerów zgłasza się do nas z gotowym lokalem, ale jeśli nie mają nieruchomości, pomagamy w jej znalezieniu i ocenie – mówi Małgorzata Zegarek, współwłaścicielka Estetic Point. – Największe znaczenie mają lokalizacja i stan techniczny miejsca. Nie narzucamy konkretnego miasta – działamy w całej Polsce.

Dużym wyróżnikiem jest to, że Estetic Point prowadzi działania marketingowe na poziomie centralnym, m.in. w mediach społecznościowych. Współpracuje z rozpoznawalnymi osobami publicznymi mającymi ponad 1 mln obserwatorów – takimi jak Klaudia Halejcio czy Maja Bohosiewicz. W ocenie franczyzodawcy ułatwia to promocję na poziomie lokalnym i przekłada się na uzyskiwane dochody.

Obecnie sieć składa się z trzech własnych gabinetów: w Katowicach, Warszawie i Międzyzdrojach. Równolegle trwają przygotowania do otwarcia pierwszych punktów partnerskich. Estetic Point kieruje swoją ofertę do osób zainteresowanych rozpoczęciem działalności w branży beauty, ale także do właścicieli gabinetów, którzy chcieliby zmienić model działania i pracować pod wspólną marką.

Laser on the Way: model mobilny zamiast gabinetu

Laser on the Way to marka rozwijająca franczyzową sieć w obszarze mobilnej depilacji laserowej. Zabiegi wykonywane są w domu klientki, co eliminuje potrzebę prowadzenia lokalu stacjonarnego. Koncept skierowany jest do osób, które chcą działać w branży beauty, ale nie dysponują własnym salonem ani dużym kapitałem na start.

Franczyzobiorca otrzymuje pakiet startowy, w skład którego wchodzi laser diodowy, podstawowe wyposażenie (m.in.: stół zabiegowy, okulary ochronne, rękawice, ręczniki), dokumentacja do pracy z klientem, materiały promocyjne oraz reklama na samochód. Przed rozpoczęciem działalności partner przechodzi szkolenie zakończone certyfikatem unijnym. Firma udostępnia również gotowe profile w mediach społecznościowych i prowadzi pierwsze kampanie reklamowe w internecie, finansowane z budżetu centrali.

– To propozycja dla kobiet, które chcą zacząć działać w branży bez konieczności otwierania salonu – mówi Łukasz Przygoda, dyrektor ds. rozwoju sieci Laser on the Way. – Model jest prosty do wdrożenia i daje możliwość elastycznego działania.

Inwestycja opiera się na wkładzie własnym w wysokości 5 tys. zł. Pozostała kwota może być sfinansowana w formie leasingu – miesięczna rata wynosi około 1,5 tys. zł. Firma deklaruje, że uruchomienie działalności możliwe jest w ciągu dwóch tygodni od podpisania umowy. Z danych podawanych przez franczyzodawcę wynika, że przy odpowiednim zaangażowaniu zwrot z inwestycji może nastąpić mniej więcej po trzech miesiącach.

Model mobilny umożliwia świadczenie usług na obszarze kilku miejscowości jednocześnie. Potencjalnymi klientkami są osoby, które preferują zabiegi w domowych warunkach, bez konieczności dojazdu do salonu. Franczyzodawca zakłada, że popyt na tego typu rozwiązania będzie rósł, szczególnie w związku z rosnącym tempem życia i potrzebą wygody. W ocenie firmy ten styl funkcjonowania wpisuje się w szerszy trend usług „na żądanie” – elastycznych, mobilnych i dopasowanych do rytmu dnia klienta.

Franczyzobiorcy nie muszą posiadać doświadczenia w kosmetyce. Szkolenie przygotowujące do pracy obejmuje zarówno część praktyczną, jak i formalną, związaną z dokumentacją zabiegową i pracą z klientem. Po jego zakończeniu partner może rozpocząć działalność samodzielnie, z możliwością kontaktu ze szkoleniowcem w razie potrzeby.

Laser on the Way rozwija się na terenie całej Polski. Działalność można prowadzić jako jednoosobową lub – z czasem – rozbudować o dodatkowych specjalistów i zwiększyć zasięg terytorialny. Firma zapewnia nie tylko wsparcie na początku współpracy, ale również materiały marketingowe, aktualizację dokumentów i dostęp do bieżących wytycznych operacyjnych.

Perfect Look Clinic zwiększa zasięg rynkowy

Rynek usług beauty nieustannie się profesjonalizuje, a klienci coraz częściej oczekują nie tylko efektów, ale także przewidywalności, bezpieczeństwa i standaryzacji. Odpowiedzią na ten trend jest rozwój sieci kosmetologii estetycznej, które funkcjonują w modelu franczyzowym. Wśród nich znajduje się Perfect Look Clinic – marka działająca od ponad dekady, z doświadczeniem w prowadzeniu zarówno własnych gabinetów, jak i tych w ramach współpracy z partnerami biznesowymi.

– Obserwujemy rosnące zainteresowanie kompleksowymi usługami beauty w średnich i dużych miastach, szczególnie tam, gdzie rośnie klasa średnia i świadomość klientów – mówi Aleksandra Wojciechowska-Staszczyk, prezes zarządu Perfect Look Clinic. – Wzrost ten przekłada się bezpośrednio na potencjał biznesowy naszych placówek. Dlatego zdecydowaliśmy się rozwijać w formule franczyzowej, która pozwala szybko i efektywnie skalować model działania.

Franczyzobiorcy mogą liczyć na dostęp do pełnego know-how, sprawdzonych procedur zabiegowych, materiałów marketingowych i technologii wykorzystywanej w gabinetach. Kluczowe znaczenie ma również wspólny system rezerwacji online oraz centralna obsługa marketingowa. Według Joanny Nowackiej, menedżerki ds. rozwoju sieci, dla wielu osób chcących rozpocząć działalność w branży beauty, ale nieposiadających doświadczenia, właśnie takie wsparcie stanowi fundament bezpiecznego wejścia na rynek. – Pomagamy na każdym etapie: od wyboru lokalizacji, przez projekt wnętrza, szkolenie zespołu, aż po bieżące działania operacyjne – zaznacza Joanna Nowacka.

Wysokość inwestycji w salon Perfect Look Clinic zależna jest od wybranego formatu. Gabinety mogą działać na powierzchni od ok. 40 mkw. do 100 mkw., a szacunkowy koszt uruchomienia jednego to minimum 100 tys. zł – w zależności od lokalizacji, wielkości oraz stanu technicznego lokalu. Opłata wstępna wynosi 25-35 tys. zł netto (w zależności od wybranego wariantu), natomiast miesięczne opłaty franczyzowe to ryczałtowa kwota.

Model franczyzowy Perfect Look Clinic wyróżnia się szeroką ofertą usług – od podstawowych zabiegów kosmetologicznych po bardziej zaawansowane procedury z zakresu medycyny estetycznej. Istotnym elementem współpracy są regularne szkolenia w zakresie nowych technik zabiegowych, obsługi klienta i zarządzania gabinetem. Marka inwestuje też w obecność w mediach społecznościowych i kampanie lokalne dla konkretnych gabinetów. Wszystko po to, by – jak podkreśla Aleksandra Wojciechowska-Staszczyk – zapewnić partnerom biznesowym nie tylko narzędzia, lecz także realną przewagę konkurencyjną.

Obecnie sieć liczy ponad 80 działających punktów w całej Polsce. Część z nich prowadzona jest bezpośrednio przez centralę, inne – przez partnerów. Jak wynika z doświadczeń franczyzodawcy, placówki osiągają rentowność najczęściej w ciągu pierwszych sześciu miesięcy. – To biznes dla osób nastawionych na rozwój i systematyczność. W zamian oferuje stabilny model działania w branży, która wciąż rośnie – podsumowuje Joanna Nowacka.

Biznes w branży zdrowia stóp

Wraz ze wzrostem świadomości zdrowotnej Polaków zmieniają się także oczekiwania wobec usług w segmencie beauty i wellness. Jedną z dziedzin, która dopiero zyskuje rozpoznawalność, ale wykazuje duży potencjał wzrostu, jest podologia, zajmująca się zdrowiem stóp. Mimo że jeszcze kilka lat temu zawód podologa był mało znany, dziś coraz więcej osób szuka pomocy właśnie u specjalisty od odcisków, pękających pięt, wrastających paznokci czy biomechaniki chodu.

– Branża wciąż raczkuje, ale to właśnie sprawia, że to idealny moment, by wejść w ten biznes – ocenia Michał Głowala, dyrektor ds. franczyzy w Świecie Podologii. – Widzimy, że świadomość zdrowotna rośnie z miesiąca na miesiąc, a z nią zapotrzebowanie na profesjonalne usługi podologiczne. W miejscowościach powyżej 20 tysięcy mieszkańców istnieje wystarczający potencjał, by salon mógł osiągać satysfakcjonujące dochody – dodaje.

Franczyzodawca oferuje gotowy model działania oparty na doświadczeniu własnej placówki w Gdańsku, która działa od trzech lat i zatrudnia 15 specjalistów. Druga placówka – prowadzona już przez franczyzobiorcę – została uruchomiona w Poznaniu wiosną 2025 roku i już generuje zadowalające wyniki. Usługi obejmują zarówno leczenie problemów ze stopami, jak i zabiegi pielęgnacyjne, ale jednym z wyróżników jest także diagnostyka chodu oraz produkcja indywidualnych wkładek ortopedycznych.

Inwestycja w punkt franczyzowy wynosi około 250 tys. zł netto, w tym 80 tys. zł stanowi opłata wstępna. Do tego dochodzi miesięczna opłata franczyzowa w wysokości 7 proc. od przychodu netto oraz 2 tys. zł na fundusz marketingowy. Zwrot z inwestycji, według danych sieci, możliwy jest już po 12 miesiącach, a rentowność – od drugiego pełnego miesiąca działalności.

– Nie wymagamy doświadczenia. Pomagamy przyszłym partnerom przejść przez cały proces: od formalności, przez wybór lokalu, po szkolenia i wsparcie operacyjne – mówi Michał Głowala. – Naszym celem jest zbudowanie sieci opartej na partnerstwie i wysokich standardach, dlatego bardzo dużą wagę przykładamy do edukacji. Prowadzimy cykliczne szkolenia zarówno dla właścicieli, jak i zespołów pracowniczych – dodaje.

W Świecie Podologii widać dążenie do specjalizacji i wysokiej jakości usług. Marka wdraża również nowe technologie – jako jedna z nielicznych w Polsce wprowadziła metodę Swift do zwalczania kurzajek, co świadczy o otwartości na innowacje. W dłuższej perspektywie sieć planuje dalszą ekspansję, bazując na sprawdzonym formacie i silnej potrzebie rynkowej, która zdaniem centrali dopiero zaczyna się ujawniać.

Thai Bali Spa rozwija sieć masaży orientalnych

Thai Bali Spa to sieć salonów masażu i biowitalnego spa, która rozwija się na polskim rynku w modelu franczyzowym. Firma specjalizuje się w masażach wykonywanych przez terapeutów z Tajlandii i Bali. Koncept wpisuje się w rosnące zainteresowanie naturalnymi metodami regeneracji oraz profilaktyką stresu.

Placówki sieci zajmują powierzchnie minimum 100-120 mkw., najczęściej w centrach miast, galeriach handlowych lub w sąsiedztwie nowoczesnych osiedli mieszkaniowych. Preferowane są lokalizacje z dużym ruchem pieszym i możliwością wyeksponowania szyldu.

– Najlepiej sprawdzają się miejsca widoczne, łatwo dostępne, z charakterem, który pozwala zbudować atmosferę sprzyjającą relaksowi – mówi Krzysztof Banasiak, dyrektor działu franchisingu Thai Bali Spa.

Inwestycja w salon zależy od lokalizacji i standardu wykończenia. Szacunkowy koszt mieści się w przedziale od 300 do 400 tys. zł netto, z czego znaczną część stanowią koszty remontu i adaptacji wnętrza. Opłata franczyzowa to 60 tys. zł – stała kwota za licencję – oraz dodatkowe 40 tys. zł związane z zatrudnieniem czterech masażystek z zagranicy. Franczyzodawca wspiera partnerów zarówno w rekrutacji, jak i formalnościach związanych z ich zatrudnieniem. Opłata na fundusz marketingowy jest wliczona w bieżące rozliczenia.

Według danych podawanych przez firmę, zwrot z inwestycji możliwy jest średnio po 18 miesiącach działalności. Rentowność placówki może być osiągnięta już po drugim miesiącu, o ile lokalizacja i działania operacyjne zostaną dobrze przygotowane. Kluczowe znaczenie mają tutaj rozpoznawalność marki, jakość usług i powtarzalność doświadczenia klienta.

Franczyzobiorcy otrzymują wsparcie na wszystkich etapach współpracy: od wyboru lokalu, przez adaptację, po codzienne prowadzenie salonu. Pakiet obejmuje także system rezerwacji, szkolenia, materiały marketingowe, dostęp do standardów i bieżące doradztwo operacyjne. – Przekazujemy gotowy model, który sprawdza się w naszych 27 placówkach własnych – mówi Banasiak. – Franczyzobiorcy prowadzą już osiem salonów, a kolejne są w przygotowaniu.

Thai Bali Spa rozwija sieć w całej Polsce. Firma poszukuje partnerów przede wszystkim w miastach średniej i dużej wielkości. Współpraca nie wymaga doświadczenia w branży spa, ale istotne są zaangażowanie operacyjne oraz gotowość do utrzymania standardów jakości. W trakcie współpracy franczyzobiorcy zobowiązani są do udziału w szkoleniach, regularnego raportowania i prowadzenia działalności zgodnie z wytycznymi sieci.

W najbliższym czasie marka planuje kolejne otwarcia, zarówno jednostek własnych, jak i franczyzowych.

Franczyza z rozpoznawalną marką

YASUMI to marka z ponad 20-letnim doświadczeniem na polskim rynku usług beauty. Obecnie sieć obejmuje ponad 160 gabinetów działających w modelu franczyzowym – zarówno Instytutów Zdrowia i Urody, jak i Yasumi Beauty Point.

– Silna rozpoznawalność marki, ustandaryzowane procedury i stale rozwijana oferta usług sprawiają, że nasz koncept jest jednym z najbardziej stabilnych modeli franczyzowych w sektorze beauty – podkreśla Damian Kubik, dyrektor generalny Depilacja.pl i Yasumi. – Współpraca oparta jest na precyzyjnie opracowanym systemie operacyjnym, który umożliwia szybkie uruchomienie działalności oraz efektywne zarządzanie gabinetem na co dzień.

Franczyzobiorca otrzymuje wsparcie w zakresie doboru lokalizacji, aranżacji wnętrz, wdrożenia zespołu pracowników oraz strategii marketingowej. Każdy partner objęty jest stałą opieką opiekuna franczyzowego, który wspiera go na wszystkich etapach współpracy: od uruchomienia, przez codzienne funkcjonowanie, po skalowanie biznesu.

YASUMI prowadzi cykliczne szkolenia z zakresu technologii sprzętowej, wykonywania zabiegów, obsługi klienta oraz kompetencji sprzedażowych i menedżerskich. – Stały rozwój personelu przekłada się na wysoką jakość usług i powtarzalność wyników – mówi Damian Kubik.

Franczyzobiorcy mają dostęp do własnej linii kosmetyków marki oraz sprzętu zabiegowego. – To pozwala utrzymać rentowność na stabilnym poziomie – dodaje Damian Kubik.

Franczyzobiorcy korzystają również z ogólnopolskich działań marketingowych, reklamowych oraz pakietu narzędzi wspierających zarządzanie personelem, kontrolę kosztów i monitorowanie efektywności sprzedaży.

Koszt wejścia do sieci rozpoczyna się od około 180 tys. zł netto w przypadku Instytutu Beauty Yasumi i od 69 tys. netto w przypadku Yasumi Beauty Point.

– Franczyza YASUMI to model przeznaczony dla osób, które oczekują wysokiego poziomu operacyjnego wsparcia, jasno zdefiniowanych standardów i przewidywalnej ścieżki rozwoju w stabilnej, rozwijającej się branży – reasumuje Damian Kubik. – Zapewniamy gotowe narzędzia do prowadzenia biznesu, silne zaplecze eksperckie oraz przewagę wynikającą z efektu skali.