Definicja franczyzy
Sam angielski termin „to franchise” oznacza udzielenie przez jedną firmę innej firmie zezwolenia na sprzedaż dóbr lub świadczenie usług na określonym terytorium. W Europie i w Polsce stosuje się węższe rozumienie pojęcia franczyzy. Franczyzą nazywa się długookresową, stałą umowną współpracę między niezależnymi przedsiębiorcami, franczyzodawcą a franczyzobiorcą, podczas której franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy wiedzę na temat prowadzenia firmy i użycza swojej marki.
Autorzy tacy jak J.N.Adams i K.V. Prichard Jones oraz S. Jędrzejewski, autor "Umowy franchisingu" dopatrują się dwóch znaczeń terminu "franczyza." W wąskim znaczeniu oznacza on umowę dystrybucyjną uzupełnioną o prawo używania przez dystrybutora znaku handlowego producenta. W szerszym pojęciu jest to umowa, na mocy której jedna strona przekazuje prawo posługiwania się jej nazwą handlową drugiej stronie, udziela jej wsparcia i porad w prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz nadzoruje jej działalność z zachowaniem odrębności obu stron.
Według Martina Mendelsohna, autora podręcznika "Jak wybrać biznes dla siebie", popularność terminu franczyza wzrastała wraz z rozwojem tzw. franczyzy koncepcji biznesowej, która oznacza udzielenie przez jedną osobę (franczyzodawcę) licencji drugiej osobie (franczyzobiorcy). Licencja ta uprawnia franczyzobiorcę do prowadzenia działalności pod marką/znakiem towarowym franczyzodawcy oraz do korzystania z całego pakietu franczyzowego, który zawiera wszystkie elementy niezbędne do założenia firmy przez nową osobę i do prowadzenia działalności przy stałej pomocy franczyzodawcy, udzielanej według wcześniej ustalonych zasad.
Według Barbary Pokorskiej, autorki "Leksykonu franczyzy", najbardziej znane definicje znajdują się w dwóch typach uregulowań: w kodeksach etycznych stowarzyszeń (związków) franczyzy oraz prawie antymonopolowym. Europejski Kodeks Etyczny Franczyzy definiuje franczyzę jako system marketingu dóbr, usług i technologii, oparty na ścisłej i ciągłej współpracy między prawnie i finansowo odrębnymi przedsiębiorstwami, franczyzodawcą i jego franczyzobiorcami, w ramach której franczyzodawca nadaje swym franczyzobiorcom prawo, a także nakłada obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z koncepcją franczyzodawcy. Prawo to upoważnia i obliguje każdego franczyzobiorcę w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenie finansowe, do wykorzystania nazwy handlowej, znaku towarowego lub znaku usługowego, know-how, metod handlowych i technicznych, systemów proceduralnych i innych praw własności przemysłowej lub intelektualnej, przy zapewnieniu stałej pomocy handlowej i technicznej, w ramach i na czas trwania pisemnej umowy franczyzy, zawartej w tym celu między stronami.
Również precyzyjną definicję franczyzy przedstawia Polska Organizacja Franczyzodawców: "Dla celów odróżnienia prowadzonej działalności w oparciu o franczyzę od innych systemów dystrybucji oraz rozróżnienia franczyzodawców od innych przedsiębiorców przyjmuje się, że cechami wyróżniającymi franczyzę, oprócz cech wskazanych w Kodeksie Etyki Udzielania Franczyzy są m.in.:
- trwały, kontraktowy stosunek umowny łączący franczyzodawcę i franczyzobiorcę, z którego wynika obowiązek franczyzodawcy przekazywania franczyzobiorcy „know-how” w sposób ciągły, przez cały okres obowiązywania umowy, i który nakłada na franczyzobiorcę obowiązek uiszczania na rzecz franczyzodawcy opłat franczyzowych, lub innych świadczeń, w sposób uzgodniony pomiędzy stronami,
- niezależność gospodarcza, prawna oraz organizacyjna franczyzobiorcy względem franczyzodawcy (czego odzwierciedleniem na gruncie polskiego systemu prawnego jest m.in. w przypadku działalności w ramach franczyzy adresowanej do konsumentów - posiadanie własnych kas rejestrujących)."
Zgodnie z opinią Rady Języka Polskiego prawidłowym polskim określeniem angielskiego terminu franchise i franchising jest franczyza. Przyjęło się również używanie angielskiego pojęcia franchising, natomiast raczej nie stosuje się zwrotu franchise.
Aneta Wieczorek, PROFIT system

PRZECZYTAJ ARTYKUŁY

Czy franczyzodawcy mogą narzucić franczyzobiorcom ceny towarów lub usług dla klientów?
Franczyza pojawiła się na polskim rynku wraz z upadkiem komunizmu, a dziś jest fundamentem rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości. W 2020 roku chętni do założenia firmy mają do wyboru ponad 1300 konceptów franczyzowych.
Zadaniem organizacji franczyzowych jest dbanie o przejrzystość i wysokie standardy na rynku. Większość renomowanych franczyzodawców należy do krajowej organizacji franczyzowej.
Pakiet franczyzowy, nazywany także licencją franczyzową, stanowi istotę systemu franczyzowego, gdyż zawiera kompletną koncepcję prowadzenia działalności gospodarczej oferowaną przez franczyzodawcę.
Systemy franczyzowe można podzielić według różnych kryteriów m.in. rodzaju know-how, rodzaju działalności gospodarczej czy sposobu organizacji systemu. Przedstawiamy najważniejsze klasyfikacje.
NAJCZEŚCIEJ CZYTANE

Lawenda to zioło, które można wykorzystać na wiele sposobów. Mnogość zastosowań sprawia, że coraz więcej osób decyduje się na jej uprawę.
Żeby myśleć o otwarciu własnego McDonalda nie wystarczą tysiące ani setki tysięcy złotych . Potrzeba więcej. Ile? I co franczyzobiorca Złotych Łuków dostanie w zamian?
Wzory umów
Kodano Optyk gwarantuje franczyzobiorcom marżę na poziomie minimum 60 proc. W przypadku gdy takiej marży nie uda się osiągnąć - franczyzodawca refunduje różnicę.
Echa artykułu w Gazecie Wyborczej
POPULARNE NA FORUM
Planuję założyć własną działalność - od czego zacząć?
Początki prowadzenia własnej działalności gospodarczej choć są bardzo ekscytujące to jednak czasem bywają trudne. Rewelacyjnym sposobem na stawianie pierwszych kroków...
Nowe sądy tylko dla franczyzy?
No no, swoją drogą ciekawe, że POF nie jest zainteresowane symetrią spraw sądowych i swego rodzaju rewizją rynku, czego ulubione USA już dawno dokonało. Wielki wstyd...
Społeczność Franchising.pl
MEET AND FIT franczyza jeśli ktoś chce zacząć współprace z tą firmą to niech mocno się zastanowić ponieważ jeszcze dobry rok przed pandemią zamknęli się aż 15...
Polska Organizacja Franczyzodawców w obronie zasad
a POF ma jakieś zasady?
Punkt sprzedaży nawozów i środkow ochrony roślin
Witam.Posiadam kawałek placu i myślałem nad otwarciem punktu sprzedaży nawozów.Czy może by ktoś ma jakieś namiary na firmy które by chciały pomóc,pozdrawiam ...
Mini piekarnia Fornetti
A co sie stalo s Fornetti w Polsce? Jak oni wszyscy znikli?
Środki na działalność gospodarczą
Cześć Jestem świeżakiem na rynku wkrótce otworze swoją pierwszą działalność. Niestety nie posiadam środków na szybkie uruchomienie sklepu i cały czas poszukuje...
Zakładamy własną firmę - procedury krok po kroku
Bardzo pomocny artykol