Co się wydarzyło na rynku franczyzy w 2022 roku?

Na początku 2022 roku Marcin Sławecki, szef gabinetu politycznego Ministra Sprawiedliwości zapowiedział, że franczyzę czeka regulacja ustawowa. Według ministerstwa regulacja jest potrzebna, żeby obie strony umowy franczyzowej były równe. Zaznaczył przy tym, że konieczne są bardzo wnikliwe konsultacje ze środowiskiem przedsiębiorców, aby nie zniszczyć rynku, który w tej chwili jest ważnym elementem rozwijającej się gospodarki. 

W połowie września Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało na konferencji prasowej założenia do ustawy o franczyzie. Jedyną organizacją, która ustami swojego przedstawiciela wyraziła zachwyt projektem ustawy było stowarzyszenie firm aptekarskich, które w ustawie o franczyzie widzi szansę na ucieczkę przed Ustawą dla Aptekarza. Duże firmy zarządzające aptekami wolą podlegać restrykcyjnej ustawie o franczyzie niż ustawie aptekarskiej, która w firmach dystrybuujących leki widzi korporacje i dlatego nie pozwala im rozwijać sieci (przepisy ustawy aptecznej dbają o rozdrobnienie rynku).

Po konferencji prasowej MS, podczas spotkania przedstawicieli branży franczyzowej (organizacji franczyzobiorców i franczyzodawców) z zespołem ministerialnym przygotowującym ustawę padło dużo więcej szczegółów dotyczących ustawy: branża najbardziej zdziwiła się chęcią stworzenia sądów arbitrażowych dla franczyzy, które de facto miałyby uprawnienia sądów powszechnych.

Polska Organizacjia Franczyzodawców wystosowała oświadczenie zarządu do przedstawionych założeń do projektu ustawy o umowie franczyzowej, w którym wypunktowała dlaczego uważa, że w obecnej sytacji społeczno-gospodarczeniej nie należy wprowadzać nowych, kosztownych regulacji gospodarczyń i obciążeń regulacyjnych. Pisaliśmy o tym w artykule pt. „Ustawa z sercem na dłoni”.

Nowi sygnatariusze Kodeksu Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy

Warto przypomnieć, że jeszcze w 2021 roku franczyzobiorcy, franczyzodawcy oraz organizacje branżowe przyjęły Kodeks Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy, czyli zbiór zasad stanowiących samoregulację branżową. Celem kodeksu jest określenie zasad i standardów, którymi kierują się obydwie strony modelu zarówno przed nawiązaniem współpracy, w jej trakcie, jak i po zakończeniu. Dokument szczegółowo określa, że relacje między podmiotami prowadzone są w ramach swobody działalności gospodarczej samodzielnych przedsiębiorców i oparte są na zaufaniu i dialogu.

Kodeks Dobrych Praktyk to wspólna inicjatywa Polskiej Izby Handlu oraz Polskiej Organizacji Franczyzodawców. Patronują mu także Federacja Przedsiębiorców Polskich, Konfederacja Lewiatan oraz Krajowa Izba Gospodarcza. 

Na ten moment swoje podpisy pod deklaracją przystąpienia do Kodeksu Dobrych Praktyk dla rynku franczyzy złożyli: Arikasa, Bafra Kebab, Bricomarche, Bubu Bubble Tea, Chinkalnia, Crazy Dog, Delikatesy Centrum, epaka.pl, Expanse Reduction Analysts, Fit Cake, Gatta, Godan, Greenpoint, Impel Group, Intermarche, Kurcze Pieczone, Kołacz na okrągło, Lewiatan, Lokalnyzielarz.pl, Lody Bonano, Lodolania, Mail Boxes Etc., McDonald's, Metrohouse, Perfect Look Clinic, Polskie Stowarzyszenie Mikroprzedsiębiorców i Franczyzobiorców, Grupa PSB Mrówka, Punkta, Rentis, Salad Story, Ship Center, SiGelato, Socatots, Soward, Stava, TwójPrawnik24, u Lodziarzy, Zdrowa Krowa, Żabka. 

– Franczyza wciąż pozostaje jedną z najbezpieczniejszych form prowadzenia własnego biznesu i tę jej cechę należy chronić. Dlatego przekonujemy kolejne firmy do wzięcia na siebie obowiązków przyjętych w ramach Kodeksu Dobrych Praktyk. Już dziś ta samoregulacja chroni ponad 20 tysięcy franczyzobiorców – przekonuje Arkadiusz Słodkowski, członek zarządu Polskiej Organizacji Franczyzodawców.

Pierwsze studia o franczyzie w Polsce

Od 2022 roku tajniki franczyzy można również zgłębiać na uczelni wyższej. Szkoła Główna Handlowa, najstarsza uczelnia ekonomiczna w Polsce, stworzyła studia podyplomowa Zarządzanie Franczyzą. Studia skierowane są do menedżerów i kadry zarządzającej sieciami franczyzowymi, którzy chcą poszerzyć zakres swoich umiejętności w zarządzaniu sieciami, a także do osób, które chcą zacząć rozwijać biznes w oparciu o franczyzę. Celem studiów jest rozpowszechnianie wiedzy o franczyzie i jej znaczenia dla rozwoju polskiego rynku oraz podnoszenie kompetencji i wiedzy osób z nią związanych.

Oficjalne zakończenie pierwszej edycji studiów i rozdanie dyplomów Szkoły Głównej Handlowej odbędzie się w styczniu 2023 roku (obejrzyj i przeczytaj opinie absolwentów). Druga edycja studiów Zarządzanie Franczyzą rozpocznie się 24 marca 2023 roku. Już można się zapisywać.

20. Targi Franczyza w PKIN w Warszawie

W październiku w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie już po raz dwudziesty odbyły się Targi Franczyza. Jest to największe wydarzenie na rynku franczyz w Europie Środkowej. Podczas trzech spotkań biznesowych przedstawiciele 150 konceptów franczyzowych i kilka tysięcy przedsiębiorców zainteresowanych otwarciem swojego biznesu przeprowadzili dziesiątki rozmów, na podstawie których zdecydowali o wyborze najlepszego partnera do współpracy (obejrzyj i przeczytaj Relację z Targów Franczyza 2022).

Nowe marki w Katalogu franczyz

W 2022 roku w Katalogu franczyz swoje pomysły na biznes zaprezentowało kilkadziesiąt nowych marek, które albo rozpoczęły budowę sieci franczyzowej albo postanowiły zintesyfikować poszukiwanie kolejnych franczyzobiorców. Wśród nich są: Cafe Słodziak, Yum Yum, Quark Kantor Bitcoin, Punkt Wymiany Walut Wirtualnych, Punkta, Izodom 2000 Polska, Centrum Zmiany w Życiu, Sayuri Sushi, Crazy Dog, Pizzeria La Patata, Happy Dog, GOM Owczarek, Power Holding, Park Home, Pączki Mamy, Auto Gamma, Boston Wing & Pizza, Ramen Shop, Bao Dao, Hausformator, Krowa Mać Burgers, Fast Energy, Centrum Pośrednika, Housefly Nieruchomosci, Okna Debow, Studio in Time, Dr Materac, 4 ECO, Football Arena, Wege Gang, Neon Scooters, C2 Galerie Alkohole Świata, Homla, Salonty, Baumgart Kaffee, Gnoce New York, Za4kola.pl,  Zamrożeni, Globe House Nieruchomości, Otolokal Centrum Nieruchomości, Bubu BubbleTea, Handlarzyki.pl, Pizza Factory, Villaro, Frentzza Pizza & friends,  AutoCare, Forza Engineering, Happy Pack, Generali, mFinanse, Puri Piekaria Gruzińska, Kulinarne Poddasze.

30-lecie marki McDonald's w Polsce

17 czerwca 1992 roku, na rogu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej w Warszawie, ustawiła się długa kolejka. Powód? Właśnie otworzyła się pierwsza restauracja McDonald’s w Polsce – dla wielu znak nadchodzących zmian społecznych i gospodarczych. Po 30. latach działalności w naszym kraju, w maju tego roku McDonald's otworzył 500. restaurację. Dziś jest już ich 511. Rocznie przybywa 20-30 restauracji. Prawie 90 proc. wszystkich lokali marki na polskim rynku prowadzą niezależni przedsiębiorcy. To grupa ponad 80 franczyzobiorców i franczyzobiorczyń, która stale rośnie. Zgodnie z założeniami przyjętymi na lata 2021-2023, McDonald’s zamierza jeszcze bardziej zwiększyć liczbę restauracji franczyzowych – docelowo 95 proc. ma być prowadzonych przez licencjobiorców. Co istotne, w modelu franczyzowym McDonald’s nie ma ograniczenia liczby lokali przypadających na jednego franczyzobiorcę. Obecnie to średnio pięć restauracji i taka liczba według firmy jest optymalna.

– Widzimy ogromny potencjał do przyspieszenia rozwoju w Polsce – ocenia Tomasz Rogacz, dyrektor generalny Mcdonald's Polska. – Stawiamy na średnie i mniejsze miasta, aby być jeszcze bliżej lokalnych społeczności. Oczywiście nie rezygnujemy przy tym z obecności w większych ośrodkach miejskich. Na nich również nam zależy. Kładziemy nacisk na lokale wolnostojące, w ramach których możemy obsługiwać zmotoryzowanych gości na linii McDrive.

Wojna w Ukrainie a rynek franczyzy w Polsce

W związku z wybuchem na początku lutego 2022 roku wojny w Ukrainie do Polski przyjechało prawie 8 mln obywateli tego kraju. Część z nich zdecydowała się już wrócić do swojej ojczyzny, inni wyjechali do innych krajów, ale około 1,1 mln Ukraińców postanowiło na dłużej związać swoje życie z Polską. Niektórzy z nich zdecydowali się prowadzić tu biznes – również we franczyzie – i to zarówno jako franczyzobiorcy, jak i franczyzodawcy. Sieć franczyzową na polskim rynku próbują rozwinąć m.in.: Lviv Croissant, Bo Hlib, Fit For Face, Hotdogzna, Lala English, Martelle Studio, Nail Factory, Stemchik.

Nie obyło się bez porażek

Top Secret oraz Mr Hamburger nie mogą zaliczyć 2022 roku do udanych. Obie marki złożyły wniosek o upadłość – pierwsza pod koniec sierpnia, druga 29 listopada.

Spółka Top Secret należała do firmy Redan. Dwa lata temu sto procent jej udziałów przejął w prywatne ręce Radosław Wiśniewski, główny akcjonariusz Redanu i członek jego Rady Nadzorczej. Borykająca się z kłopotami finansowymi spółka Top Secret w 2020 roku zawarła układ z wierzycielami o spłacie zobowiązań.

 – Podstawą do prognozowania możliwości spłaty była ocena perspektyw rynku i założenie, że sytuacja będzie się poprawiać – informuje Bogusz Kruszyński, prezes zarządu Redanu. – Niestety tej poprawy nie widać, w związku z czym spółka Top Secret nie była w stanie wygenerować środków na obsługę płatności, związanych z zawartym układem. Zarząd tej spółki uznał, że w obecnej sytuacji rynkowej żaden odpowiedzialnie racjonalny plan nie dawał szans na realizację tegoż układu.

Co się w tej sytuacji stało z marką „Top Secret” oraz siecią sklepów pod tym szyldem, która liczy ok. 150 placówek?

– Trzeba wprowadzić rozróżnienie na markę i spółkę – podkreśla Bogusz Kruszyński. – Dwa lata temu został zreorganizowany sposób działania biznesu marki Top Secret. W ramach tej reorganizacji powstały różne spółki o różnym zakresie działalności.

Jak informuje prezes Redanu, sama spółka Top Secret (która wnioskowała o upadłość) świadczy usługi związane z projektowaniem kolekcji i zarządzaniem siecią sprzedaży. Towar od dostawców kupuje spółka Sonasino, która dalej sprzedaje go Redanowi. Redan przechowuje towar oraz dostarcza do sklepów pod szyldem Top Secret. Z kolei sieć sklepów z tym szyldem prowadzona jest przez kolejną spółkę Top Secret Fashion Story – co jest kluczową sprawą dla franczyzobiorców marki.

– Franczyzobiorcy podpisali umowy ze spółką Top Secret Fashion Story i nie mają się czego obawiać – zapewnia Bogusz Kruszyński. – Wszelkie rozliczenia odbywają się właśnie z tym podmiotem. Nie mam żadnej wiedzy na temat tego, aby planowane było zmniejszanie liczby sklepów lub rozwiązywanie umów franczyzowych.

Według informacji zarządu Mr Hamburger powodem złożenia wniosku o upadłość była utrata płynności finansowej. W komunikacie spółka podała, że decyzja o wszczęciu postępowania upadłościowego została podjęta niezwłocznie po przeprowadzeniu wszelkich możliwych analiz finansowych, które przyniosły wynik negatywny i wykazały brak perspektyw na poprawę sytuacji. Czynnikami decydującymi o pogorszeniu sytuacji finansowej miały być m.in.: zamknięcie lokali podczas pandemii COVID, wzrost kosztów energii i produktów spożywczych oraz kosztów pracowniczych – w tym zapowiadany od stycznia kolejny wzrost płacy minimalnej.

Mr Hamburger zaczął działać na Śląsku w 1990 roku. Jeszcze na początku listopada br. marka otworzyła kolejny lokal w Katowicach.

Norweska Orka większościowym udziałowcem Da Grasso

Da Grasso i Orkla sfinalizowały pod koniec 2022 roku założenia umowy inwestycyjnej – norweska grupa stała się większościowym udziałowcem największej polskiej sieci pizzerii. Pierwotna umowa warunkowa została podpisana we wrześniu. Przez ten czas strony uzyskały niezbędne zgody Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz dopracowały warunki i zasady przyszłej współpracy.

Zgodnie z przyjętymi we wrześniu br. założeniami, Orkla obejmuje 74 proc. udziałów w Da Grasso. Założycielka sieci Karolina Rozwandowicz pozostanie nadal udziałowcem, a Magdalena Piróg dalej będzie pełniła funkcję prezesa zarządu. Da Grasso będzie kontynuować działalność pod obecną nazwą i brandem.

Da Grasso to największa polska sieć pizzerii, która powstała ponad 25 lat temu. Obecnie obejmuje ok. 190 lokali franczyzowych. Z kolei założona 368 lat temu Orkla jest wiodącym norweskim dostawcą markowych dóbr konsumpcyjnych dla sektora spożywczego, out-of-home, specjalistycznego handlu detalicznego i piekarni. Od 2018 roku Orkla jest głównym konsolidatorem na rynku sieci pizzerii w Europie. Do tej pory zainwestowała w lokale w Finlandii, w krajach Beneluksu i w Niemczech. Po sfinalizowaniu transakcji Orkla zarządza 860 pizzeriami w Europie.